Uống thuốc đông y có tác dụng phụ không? Có hại thận không?

I - Thuốc Đông y có gây tác dụng phụ không?

Thuốc Đông y có nguồn gốc từ các loại thảo dược, qua quá trình chế biến (phơi khô, sắc, sao vàng, tẩm ướp, hạ thổ) thì chúng được dùng làm thuốc để phòng ngừa, chữa trị các bệnh lý ở con người.

Vì được làm từ “cỏ cây” thiên nhiên nên đại đa số chúng ta nghĩ rằng thuốc Đông y sẽ rất an toàn và không có tác dụng phụ với cơ thể con người. Thế nhưng trên thực tế đã ghi nhận nhiều người gặp phải tác dụng phụ của thuốc Đông y, thậm chí phải nhập viện.

Mỗi thang thuốc Đông y cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa tác dụng của từng loại dược liệu để phù hợp với cơ thể người bệnh, và mức độ bệnh lý. Chỉ cần thêm hoặc bớt (gia giảm) liều lượng hoặc thay đổi một vị dược liệu bất kỳ trong thang thuốc thì tác dụng mang lại cũng sẽ không còn giữ nguyên vẹn như ban đầu.

Do vậy, việc dùng thuốc Đông y cần hết sức thận trọng. Người bệnh nên đến các bệnh viện có chuyên khoa Y học Cổ truyền để được các thầy thuốc thăm khám và kê đơn sử dụng thuốc đúng cách.

Nếu trong quá trình uống thuốc, bạn bị dị ứng hoặc không nhận thấy hiệu quả rõ rệt thì tạm thời không nên uống nữa và cần báo lại cho bác sĩ điều trị. Tuy nhiên bạn cần phân biệt được với hiện tượng công thuốc trong Đông y.

II - Những lý do khiến thuốc Đông y gây ra tác dụng phụ

Mỗi loại thảo dược hay nguyên liệu làm thuốc Đông y đều có thể chứa đựng những loại dược chất khác nhau. Vì vậy, đôi khi việc dùng chung các loại vị thuốc trong cùng một thang thuốc có thể xảy ra các phản ứng bất lợi cho cơ thể.

Thuốc Đông y có thể gây ra tác dụng phụ bởi các lý do cụ thể như sau:

• Vốn dĩ nhiều loại thảo dược đã có sẵn "độc tính", nếu không biết cách sơ chế, bảo quản, bào chế hay không biết liều lượng sử dụng, cách kết hợp với thảo dược khác để trung hoà độc tính... thì ắt sẽ gây ra tác dụng phụ, thậm chí là tác hại.
• Nguyên liệu có trong thang thuốc bị mối mọt, nhiễm vi khuẩn hoặc hóa chất bảo quản độc hại. Chính vì vậy, mà khi đi vào cơ thể, thuốc Đông y có thể gây ra nhiều hậu quả nguy hiểm cho sức khỏe.
• Sử dụng các loại thảo dược không có nguồn gốc rõ ràng, chưa được các cơ quan có chức năng kiểm định về chất lượng và an toàn. Nếu không may dùng phải loại thảo dược này có thể gây hại cho thận, và các nội tạng trong cơ thể.
• Quá trình chế biến thuốc không đảm bảo chất lượng và vệ sinh, khâu chế biến sai cách làm cho chất độc không được loại bỏ. Và từ đó có thể dẫn đến ngộ độc cho người dùng.
• Trong các loại thuốc Đông y có lẫn với các hóa chất có hại, hoặc nhà sản xuất "cố tình" trộn thêm tân dược (thuốc giảm đau, corticoid, chống viêm...) để tăng hiệu quả điều trị cấp tính. Và điều này có thể tác động xấu lên chức năng của thận, gan, dạ dày, não bộ, mắt…
• Thầy thuốc lựa chọn không đúng vị thuốc trong điều trị bệnh, hoặc cách kết hợp các vị thuốc trong thang thuốc sai cách khiến việc dùng thuốc không có hiệu quả. Đồng thời có thể gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm cho sức khỏe.

III - Những lưu ý để hạn chế tác dụng phụ của thuốc Đông y

Cũng giống như thuốc Tây, việc dùng thuốc Đông y không đúng cách cũng có thể kéo theo nhiều hệ lụy nguy hiểm cho sức khỏe. Để hạn chế tác dụng phụ của thuốc Đông y, bạn nên chú ý những điều như dưới đây:

• Trước khi sử dụng thuốc, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ Y học cổ truyền thăm khám, xác định đúng bệnh và thể trạng cơ thể. Nhờ vậy mà có thể lựa chọn thuốc Đông y phù hợp và hạn chế mức độ nguy hiểm có thể xảy ra.
• Người bệnh cần dùng đúng liều thuốc, áp dụng chặt chẽ theo các phác đồ chữa trị của bác sĩ.
• Thực hiện theo đúng các phương pháp chế biến, sắc thuốc đã được quy định. Và cần giữ vệ sinh an toàn trong quá trình chế biến thuốc Đông Y.
• Dùng ấm sứ hoặc nồi đất để đun thuốc uống, tránh dùng nồi làm từ kim loại vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng thuốc và gây hại cho sức khỏe.
• Thời điểm phù hợp nhất để uống thuốc Đông y là khi bụng không quá đói không quá no, không dùng thuốc khi đã ăn no vì có thể làm cho hệ tiêu hóa bị quá tải. Nếu người bệnh mắc vấn đề liên quan đến tiêu hóa, thì nên dùng thuốc vào lúc bụng rỗng.

Ngoài những lưu ý trên, các chuyên gia đều khuyên rằng nên lựa chọn các sản phẩm Đông y thế hệ 2 để sử dụng, giải pháp này không chỉ cho hiệu quả vượt trội rõ rệt, mà còn đảm bảo hạn chế được tối đa những tác dụng phụ không mong muốn. Vì để sản xuất được những sản phẩm được gọi là "Đông y thế hệ 2", nhà sản xuất cần đảm bảo được rất nhiều tiêu chí khắt khe:

• Nguồn nguyên liệu thảo dược đầu vào phải được đảm bảo và kiểm soát chặt chẽ theo đúng tiêu chuẩn GACP, GCP, GSP.
• Phòng kiểm nghiệm phải đạt tiêu chuẩn GLP của Bộ Y tế.
• Mỗi loại nguyên liệu đều rõ ràng nguồn gốc, xuất trình được đầy đủ giấy tờ, đảm bảo có dược tính cao, đạt tiểu chuẩn của Dược điển.
• Quy trình sơ chế đúng chuẩn, bảo quản đúng cách, có khu vực bảo quản các loại dược liệu có "độc tính" riêng biệt.
• Những bài thuốc Đông y gốc được đội ngũ chuyên gia nghiên cứu kỹ lưỡng, gia giảm tinh chỉnh thành phần, liều lượng, phối kết hợp các loại thảo dược theo đúng nguyên tắc để đảm bảo hiệu quả cao nhất mà không có độc tính hay tác dụng phụ.
• Nhà máy sản xuất đạt tiêu chuẩn GMP-WHO, dây chuyền hiện đại.
• Thành phẩm cuối cùng có thể ở nhiều dạng như viên nén, bột, cốm, dung dịch, cao, kem, gel, miếng dán... nhưng điểm chung là đều thuận tiện trong việc sử dụng và mang theo.
• Các sản phẩm cuối đạt chất lượng đồng đều giữa các lô, đảm bảo liều dùng đúng và đủ.

Nhờ những tiêu chuẩn cao như trên, các sản phẩm Đông y thế hệ 2 hầu như không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nào cho người dùng. Người dùng có thể uống liên tục trong liệu trình kéo dài 3 tháng trở lên mà không hại cho sức khoẻ.

Nếu sản phẩm nào có nguy cơ gây tác dụng phụ, sẽ đều được nhà sản xuất đề cập rõ ràng trong bản hướng dẫn sử dụng. Vì thế, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.

Mong rằng với những kiến thức đã chia sẻ ở trên đã giúp các bạn hiểu rõ về: uống thuốc Đông y có hại thận không, cách “khống chế” mối nguy hiểm mà loại thuốc này đem lại. Chúc bạn sẽ sử dụng thuốc Đông y đạt được kết quả tích cực, và nâng cao sức khỏe ngày càng tốt hơn.