Cai rượu bia nên uống thuốc gì để hỗ trợ hiệu quả, an toàn?

I - Thuốc cai rượu bia là gì?

Thuốc cai rượu bia được hiểu là những thuốc có khả năng hạn chế những cảm giác thèm rượu bia. Ngoài ra, những thuốc tạo những cảm giác khó chịu, làm giảm vị ngon của bia rượu, từ đó khiến người dùng không muốn, không còn thèm đồ uống có cồn nữa cũng được coi là thuốc cai rượu bia.

II - Các loại thuốc cai rượu bia phổ biến hiện nay

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc cai rượu bia nhưng phổ biến nhất vẫn là những loại thuốc thuộc nhóm Benzodiazepines, Barbiturates và ropofol, Acamprosate, Naltrexone hay Disulfiram.

1. Nhóm thuốc Benzodiazepines

Các thuốc nhóm Benzodiazepines có tác dụng cai bia rượu với cơ chế giảm triệu chứng cai rượu bằng khả năng mô phỏng lại những tác động của đồ uống có cồn tới não. Vì Benzo có tác dụng đến não bộ lâu hơn khi uống rượu nên nó có tác dụng cai nghiện tốt nếu sử dụng đúng liều lượng quy định, dần dần khiến người dùng không còn bị phụ thuộc vào rượu bia để giảm cảm giác cai nghiện nữa.

Liều dùng đối với mỗi người và mỗi mức độ là khác nhau, thông thường sẽ bắt đầu với liều cao, sau đó giảm dần từ từ cho đến khi kiểm soát được cảm giác cai rượu và không còn cảm giác thèm rượu bia. Thông thường, các triệu chứng cai rượu sẽ hết hoàn toàn trong khoảng thời gian là 7 ngày, vì thế các thuốc nhóm Benzodiazepines cũng được kê không quá 1 tuần.

Một số loại thuốc cai rượu bia phổ biến của nhóm Benzodiazepines có thể kể đến Chlordiazepoxide (Librium), Oxazepam (Serax), Diazepam (Valium) và Lorazepam (Ativan).

Tuy các loại thuốc nhóm Benzodiazepines đã được kiểm chứng là an toàn và hiệu quả, nhưng người dùng vẫn nên một số tác dụng phụ thường gặp như mệt mỏi, chóng mặt, khó tập trung dẫn đến giảm trí nhớ, thậm chí còn có thể gây trầm cảm hoặc lú lẫn.

Chính vì những tác dụng phụ đó nên người dùng cũng không nên lạm dụng thuốc nhóm Benzodiazepines. Một số nghiên cứu chỉ ra, việc lạm dụng hay phụ thuộc các loại thuốc này quá liều có thể dẫn đến nguy cơ tử vong và khi dùng kết hợp với các loại thuốc khác thì nguy cơ này càng tăng lên. Vì vậy, người dùng nên tuân thủ đúng liều lượng và chú ý không bao giờ được lạm dụng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ hoặc chuyên gia.

2. Nhóm thuốc Barbiturates và ropofol

Những loại thuốc nhóm Barbiturat (thường là phenobarbital) và propofol thường được sử dụng kết hợp với các thuốc thuộc nhóm benzodiazepin đối với những người nghiện bia rượu nặng. Bản chất của những loại thuốc nhóm Barbiturates và ropofol là thuốc gây mê để điều trị nhưng cơn mê sảng hoặc khi bị kích động trong quá trình cai rượu bia.

Các loại thuốc này không nhất thiết phải kết hợp với nhau mà có thể sử dụng riêng lẻ. Tuy nhiên tác dụng không thể hiệu quả như khi kết hợp dùng chung với nhau. Với những trường hợp nhẹ, khi các phản ứng cai rượu không quá trầm trọng, các thuốc nhóm benzodiazepin vẫn được ưu tiên sử dụng hơn với liều giảm dần trong 4 ngày.

3. Acamprosate

Thuốc Acamprosate có khả năng khôi phục sự mất cân bằng hóa học trong não - nguyên nhân gây ra những cơn thèm rượu bằng cách tác động lên các thụ thể, các chất dẫn truyền trong não tương tự như những tác động của rượu. Từ đó loại thuốc này giúp giảm cảm giác thèm rượu bia, giúp quá trình cai rượu bia trở nên hiệu quả hơn.

Thuốc Acamprosate phù hợp dành cho những người đã nghiện rượu và muốn cai hoàn toàn rượu bia, tuy nhiên những người mắc các bệnh về gan hay phụ nữ có thai, đang cho con bú thì không nên sử dụng. Về liều lượng, nên uống 3 lần mỗi ngày trong bữa ăn. Thuốc không có tác dụng phụ, kèm theo đó là tác dụng cai rượu lâu (lên đến 1 tuần). Tuy vậy, chỉ nên sử dụng khoảng 1 - 2 tháng một lần, không nên lạm dụng thuốc Acamprosate quá nhiều.

4. Naltrexone

Naltrexone cũng là thuốc có những tác động lên não nhưng cơ chế cai rượu bia của Naltrexone khác với Acamprosate. Loại thuốc này ngăn chặn những tác động của rượu lên thụ thể opioid trong não - là những tác động gây hưng phấn cho não khi uống bia rượu. Chính nhờ sự ngăn chặn đó, cảm giác thèm rượu sẽ giảm đi khiến cho người nghiện bia rượu dần dần không còn hứng thú với những chất có cồn này nữa, đồng thời cũng giảm nguy cơ tái nghiện rượu.

Đối với Naltrexone, phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú, những người có các vấn đề, các bệnh về gan đều không nên sử dụng. Thuốc có tác dụng trong vòng 1 giờ và trong vòng 72 giờ sẽ hết tác dụng. Loại thuốc này có thể sử dụng 1 - 2 tháng một lần.

5. Disulfiram

Khác với các loại thuốc kể trên Disulfiram lại khiến cho cơ thể khó chịu trong quá trình chuyển hóa rượu, khiến cho người uống rượu bia dần dần vì những sự khó chịu đó mà giảm dần hứng thú với đồ có cồn và sau đó bỏ hẳn được bia rượu. 

Cơ chế của Disulfiram chính là ngăn chặn enzyme chuyển hóa acetaldehyde trong rượu gây các phản ứng khó chịu cho người uống như bị nóng bừng, đỏ mặt, nhức đầu, buồn nôn, thậm chí còn có trường hợp tức ngực, khó thở… 

Disulfiram gây ảnh hưởng đến nhiều tình trạng bệnh lý như các bệnh về tâm thần, gan, thận hoặc tim. Ngoài ra, phụ nữ có thai hay đang cho con bú cũng không thể dùng loại thuốc này. Vì thế Disulfiram thường không phải lựa chọn ưu tiên trong đơn thuốc của bác sĩ.

Về liều dùng, Disulfiram thường được uống mỗi ngày 1 lần, 1 viên pha vào trong nước. Thời điểm uống cách lần cuối cùng uống bia rượu ít nhất 24 - 48 giờ. Mỗi viên thường phát huy công dụng trong vòng 24 giờ, kéo dài tác dụng đến 1 tuần.

III - Thuốc cai rượu bia có cho hiệu quả vĩnh viễn không?

Thực tế, không có thuốc cai rượu bia nào cho hiệu quả vĩnh viễn, tất cả các loại thuốc cai rượu bia đều chỉ có thể giúp cai đồ uống có cồn dứt điểm trong thời gian điều trị. Việc người cai rượu bia có tái nghiện hay không phụ thuộc rất nhiều vào lối sống và tần suất sử dụng đồ uống có cồn sau khi cai nghiện. Nếu sau khi cai nghiện lại tiếp tục sử dụng rượu bia với tần suất và mức độ quá nhiều, mất kiểm soát thì hoàn toàn có nguy cơ tái nghiện.

IV - Những lưu ý khi sử dụng thuốc cai rượu

Thuốc cai rượu bia chính là những loại thuốc có những tác động khác nhau đến cơ thể và có điểm chung chính là giảm cảm giác thèm rượu cho người nghiện đồ có cồn. Tuy nhiên, vì đây là thuốc nên người uống vẫn nên lưu ý một số điều sau để có thể sử dụng một cách hiệu quả và an toàn:

• Không nên tự ý uống bất kỳ loại thuốc nào nếu như chưa có chỉ định của bác sĩ. Nên đi khám để được các chuyên gia, bác sĩ tư vấn loại thuốc cai rượu bia phù hợp với tình trạng bản thân.
• Có nhiều loại thuốc đem lại một số tác dụng phụ khó chịu cho người uống. Những tác dụng phụ này có thể được kiểm soát nếu tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng thuốc từ bác sĩ hoặc những người có chuyên môn và đến ngay cơ sở y tế nếu gặp những tác dụng phụ trầm trọng.
• Chú ý về thời điểm uống của từng loại thuốc để an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất bởi có nhiều loại thuốc được khuyến cáo uống cách xa thời điểm uống rượu.
• Chỉ nên uống thuốc khi được kê đơn và được tư vấn, hiểu rõ các tác dụng phụ của thuốc. Không nên tự tiện dùng thuốc, nhất là đối với những người không chủ động cai rượu.

Trên đây là tổng hợp những loại thuốc cai rượu bia cùng với cơ chế, các tác dụng phụ và những lưu ý để hỗ trợ cai nghiện hiệu quả và an toàn. Điều quan trọng nhất vẫn là thay đổi lối sống, chủ động hạn chế tiêu thụ rượu bia để cai đồ uống có cồn hiệu quả hơn đồng thời ngăn ngừa tái nghiện.