Tại sao đi bơi về bị đau đầu? Có phải dấu hiệu nguy hiểm?

I - Những nguyên nhân gây đau đầu khi đi bơi

Triệu chứng đau đầu trong và sau khi bơi rất phổ biến mà nhiều người gặp phải, thường do chứng viêm xoang, áp lực nước, đau dây thần kinh hốc mắt, bơi quá gắng sức… và nhiều tác nhân bệnh lý khác.

1. Đeo kính bơi, đội mũ bơi không phù hợp

Mũ bơi hoặc kính bơi đeo quá chật sẽ tạo áp lực trực tiếp lên vùng da đầu và trán. Mặc dù cơ chế gây đau đầu vẫn chưa được làm rõ nhưng tình trạng này có thể khiến người đi bơi gặp phải triệu chứng đau đầu là do:

• Áp lực làm giảm sự lưu thông máu, giảm lượng oxy lên não.
• Gây áp lực tới dây thần kinh sinh ba (gây đau đầu, đau khi chạm vào da).
• Gây áp lực tới dây thần kinh chẩm (đau đầu, khó chịu ở cổ và da đầu).

Theo mô tả của Hiệp Hội Đau Đầu Quốc tế – International Headache Society (IHS), tình trạng này gây cảm giác đau đầu liên tục, không nhói, thường tự biến mất khi cởi bỏ mũ và kính (khi loại bỏ áp lực lên đầu). Mặc dù không gây ra quá nhiều ảnh hưởng, nhưng nếu tình trạng gây áp lực lên da đầu kéo dài có thể diễn tiến thành chứng đau nửa đầu.

2. Viêm xoang

Bể bơi được coi là một trong những môi trường dễ gây ra các bệnh lý về da, mắt, tai mũi họng, đặc biệt là tình trạng viêm xoang. Đặc biệt là ở những bể bơi có nồng độ clo cao trong nước, khi tiếp xúc với niêm mạc mũi có thể gây kích ứng, nghẹt mũi và viêm xoang tạm thời.

Bên cạnh đó, nếu bơi tại bể bơi vệ sinh kém hoặc khu vực nước bẩn, virus và vi khuẩn có thể dễ dàng xâm nhập tới các khoang xoang gây phản ứng viêm. Và khi bị viêm xoang, một trong những biểu hiện đi kèm phổ biến nhất chính là nhức đầu, nặng đầu.

Kích ứng khoang xoang khi bơi có thể dẫn đến đau đầu

3. Đau dây thần kinh hốc mắt

Thói quen đeo kính bơi quá chật kéo dài khi bơi chính là tác nhân gây kích thích dây thần kinh trên hốc mắt. Khi này, người bệnh có thể cảm nhận cảm giác đau nhức liên tục hoặc co thắt tại dây thần kinh trên ổ mắt. Ở một số người có thể cảm thấy ngứa ran hoặc tê tại vùng trán khi gặp phải tình trạng đau đầu do kích thích dây thần kinh hốc mắt.

Tùy theo mức độ tổn thương của dây thần kinh trên hố khi bị chèn ép mà chứng đau đầu có thể biến mất khi dừng đeo kính bơi hoặc tồn tại dai dẳng, đòi hỏi điều trị bằng thuốc hoặc liệu pháp phong bế thần kinh.

Đau đầu do dây thần kinh hốc mắt bị chèn ép trong khi đang bơi

4. Do dùng quá nhiều sức

Đau đầu khi gắng sức bơi lội thường xuất hiện sau khi bơi, thường kéo dài tối đa 48 giờ. Đây là tình trạng khá hiếm gặp và thường chỉ xảy ra ở những người dùng quá nhiều sức khi bơi, bơi quá lâu hoặc bơi trong điều kiện thời tiết nắng nóng.

5. Chứng đau nửa đầu

Theo các chuyên gia, bơi lội có thể là tác nhân gây ra chứng đau nửa đầu hoặc khiến tình trạng đau nửa đầu trở nên đau trầm trọng hơn với những cơn đau đầu theo mạch đập. Người bệnh có thể cảm thấy đau một bên đầu, chóng mặt, ù tai, buồn nôn, nôn mửa, nhạy cảm với ánh sáng.

6. Viêm tai ngoài

Cũng giống như mũi, tai là bộ phận dễ bị kích thích khi tiếp xúc với môi trường bể bơi. Trong quá trình bơi lội, nước trong bể lọt vào tai và đọng lại. Vi khuẩn và nấm trong nước sẽ tấn công bề mặt ống tai ngoài, gây ra tình trạng viêm tai ngoài. Tình trạng viêm tai này gây đau từ tai lan đến các khu vực khác trên đầu, mặt và cổ, tai có dịch nhầy, sưng tấy, ù tai, nặng tai.

Đau đầu, cổ, sưng tai do mắc chứng viêm tai ngoài sau khi bơi

7. Chấn thương trong quá trình bơi

Chấn thương trong lúc bơi là một trong những sự cố thường gặp khi đi bơi, trong đó chấn thương ở đầu có mức độ phổ biến khá cao, có thể gây ra chấn động nhẹ đến tổn thương nghiêm trọng ở não, gây ra di chứng vĩnh viễn. Nguyên nhân có thể do té ngã ở hồ bơi, đập đầu vào thành hoặc đáy bể, thiếu oxy do ngạt nước tạm thời…

Thiếu oxy, chấn thương do va đập cũng gây nên triệu chứng đau đầu

II - Đau đầu sau khi bơi có phải dấu hiệu bệnh nguy hiểm?

Hiện tượng đau nhức đầu sau khi bơi lội hết sức phổ biến và đa phần đều không phải vấn đề đáng lo ngại. Tuy nhiên người bệnh cũng không nên vì thế mà chủ quan. Bởi tình trạng này đôi khi cũng là dấu hiệu cảnh báo một số tình trạng bệnh lý nguy hiểm, chẳng hạn như nhiễm virus hoặc đột quỵ.

1. Nhiễm amip ăn não

Naegleria fowleri - amip ăn não người là một loại ký sinh trùng cực kỳ nguy hiểm đối với sức khỏe con người. Chúng thường xâm nhập vào não qua đường mũi khi người bệnh tham gia hoạt động bơi lội ở ao, hồ, sông, suối.

Ký sinh trùng này khi vào cơ thể sẽ gây bệnh viêm màng não tiên phát, với các triệu chứng điển hình như đau đầu dữ dội, sốt cao, buồn nôn, nôn mửa, cứng cổ, mất khả năng giữ thăng bằng, vị giác và khứu giác thay đổi, thậm chí là nhìn thấy ảo giác và động kinh.

Bệnh tuy hiếm gặp nhưng diễn tiến rất nhanh và có thể gây tử vong chỉ trong thời gian ngắn.

Đau đầu vì nhiễm amip ăn não do bơi tại sông hồ

2. Đột quỵ

Hãy cẩn trọng với những cơn đau đầu dữ dội, cảm giác chóng mặt, khó cử động, yếu chi sau khi bơi lội, bởi đây rất có thể là dấu hiệu ban đầu của đột quỵ. Những người bị huyết áp cao, mắc bệnh tim mạch, người lớn tuổi, người có thói quen bơi lội buổi sáng có nguy cơ là nạn nhân của các cơn đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, nếu bỏ qua bước khởi động trước khi bơi, dùng quá nhiều sức khi bơi, bơi trong nước lạnh quá lâu cũng sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ.

III - Cách giảm đau đầu sau khi bơi hiệu quả nhất

Để chấm dứt những cơn đau đầu khó chịu sau khi bơi lội, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau:

• Nếu bạn có tiền sử bệnh lý (mắc chứng đau nửa đầu, đau đầu do căng thẳng, viêm xoang…) thì không nên đi bơi khi đang bị đau đầu.
• Nhanh chóng tạm ngừng hoạt động bơi lội. Lau khô người, mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, uống một chút nước hoặc cà phê sau khi bơi.
• Nghỉ ngơi trong không gian tối, yên tĩnh.
• Nếu xuất hiện triệu chứng viêm xoang, hãy dùng nước muối pha loãng xịt sâu vào trong mũi để loại bỏ hóa chất và vi khuẩn, làm sạch bề mặt niêm mạc.
• Sử dụng thuốc kháng sinh nhỏ tai theo chỉ định của bác sĩ trong trường hợp bị viêm tai ngoài và viêm tai giữa.
• Tập thở đều để điều chỉnh lượng oxy trong cơ thể về mức ổn định.
• Massage nhẹ nhàng ở cổ, vai, gáy và hai bên thái dương kết hợp bấm huyệt để giảm đau đầu.
• Uống thêm nước và hít thở đều để lấy lại oxy.
• Nếu cơn đau không giảm bớt, có thể dùng một số loại thuốc giảm đau không kê đơn chứa paracetamol hoặc thuốc kết hợp các thành phần giảm đau (chẳng hạn như Excedrin).

Lưu ý: Nếu cảm thấy đau nhức đầu dữ dội kèm theo những biểu hiện như chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa, sốt... thì nên lập tức đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Tìm hiểu thêm: Những cách trị đau đầu tại nhà hiệu quả nhất

IV - Phải làm sao để phòng ngừa đau đầu khi bơi?

• Sử dụng các loại mũ bơi có khả năng co giãn tốt, kính bơi loại chuyên dùng cho vận động viên hoặc loại có khả năng ôm sát, dây đeo có thể dễ dàng tùy chỉnh độ dài cho phù hợp với kích thước vòng đầu. Trong quá trình bơi không thít dây quá chặt để hạn chế gây áp lực lên dây thần kinh hốc mắt. Tháo kính bơi và mũ nếu cảm thấy đau đầu.
• Dùng nút bịt tai và kẹp mũi chuyên dụng để ngăn nước xâm nhập vào tai, mũi.
• Khởi động kỹ toàn thân trước khi bơi trong 10 - 15 phút.
• Thường xuyên bổ sung nước cho cơ thể trong khi bơi.
• Tránh gắng sức khi bơi, chỉ nên bơi với cường độ vừa phải, phù hợp với thể trạng bản thân.
• Không sử dụng rượu bia trước khi bơi.
• Không đi bơi sau khi vận động mạnh, lúc đói hoặc ăn no. Chỉ nên ăn một chút đồ ăn nhẹ trước khi bơi để cung cấp năng lượng vừa đủ cho hoạt động thể chất này.
• Tập thở đúng kỹ thuật, lấy đủ oxy khi ở trên mặt nước nếu mới bắt đầu làm quen với bơi lội.
• Không bơi vào sáng sớm hoặc khi chênh lệch giữa nhiệt độ bên ngoài và trong nước cao.
• Không bơi quá lâu, nếu cảm thấy cơ thể mệt mỏi, tim đập nhanh, chân tay đau nhức, bụng đói, da chuyển màu tái nhợt thì hãy lập tức dừng bơi và tìm chỗ nghỉ ngơi.
• Không nên lặn quá sâu.
• Lựa chọn bể bơi sạch.
• Người bị huyết áp, tim mạch nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi đi bơi.

Khởi động kỹ trước khi bơi lội

Bơi lội là hoạt động thể chất có tác dụng tốt với sức khỏe và được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, để hạn chế nguy cơ đi bơi về bị đau đầu, bạn cần nắm rõ cơ chế gây đau do bơi và áp dụng những biện pháp phòng tránh được nêu trong bài viết trên.