Sỏi tiền đình là gì? Bị bong ra phải làm sao?

I - Sỏi tiền đình là gì?

Sỏi tiền đình (sỏi tai) là những tinh thể canxi cacbonat có kích thước từ 1 - 30 micromet (µm) nằm ở khu vực tai trong của mỗi người. Chức năng chính của sỏi tiền đình là giúp não giải mã những sự thay đổi về các chuyển động và tốc độ khi cơ thể di chuyển. Khi có sự dịch chuyển, sỏi tai sẽ kích thích các tế bào lông ở tai trong để tạo tín hiệu và gửi tới não.

II - Các vấn đề có thể xảy ra với sỏi tiền đình

Vấn đề phổ biến nhất có thể xảy ra với sỏi tai là chúng bị bong ra khỏi cấu trúc tai trong, trôi lạc vào các ống bán khuyên ở hệ tiền đình và gây ra chứng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính BPPV. Ngoài ra người ta cũng quan sát được số lượng sỏi tiền đình sẽ giảm đi theo độ tuổi, do đó người già là đối tượng hay bị chóng mặt, hoa mắt, mất thính lực... do bị suy giảm số lượng sỏi tai.

Một số nguyên nhân có thể khiến sỏi tai bị bong ra bao gồm:

• Bị những chấn thương ở vùng đầu bất kể nhẹ hay nặng.
• Giữ đầu ở nguyên một tư thế trong một khoảng thời gian dài như ngồi im trên ghế, ngủ nghiêng đầu trên ghế, trên giường.
• Đạp xe trên những con đường xấu gồ ghề, gập ghềnh, có nhiều có ổ gà.
• Tập thể dục hoặc vận động thể chất với cường độ mạnh.
• Có những bệnh về tai như nhiễm trùng, viêm tai giữa…

Ngoài BPPV thì khi sỏi tai mất ổn định có thể gây ra một số vấn đề khác như:

• Đau nửa đầu tiền đình.
• Rối loạn tiền đình.
• Bệnh Meniere.

Sỏi tiền đình bị bong nhưng chưa rơi ra ngoài

Sỏi thạch nhĩ rớt ra các ống bán khuyên khi đổi tư thế

Sỏi tai bị bong và kẹt ở các ống bán khuyên

III - Các triệu chứng khi sỏi tiền đình bị bong

Khi sỏi tiền đình đi lạc thường sẽ gây rối loạn chức năng giữ thăng bằng và cảm nhận chuyển động. Điều này gây ra những triệu chứng vô cùng khó chịu. Một số dấu hiệu để nhận biết khi sỏi tai bị bong ra bao gồm:

• Hay gặp nhất là chóng mặt, hoa mắt kéo dài, dễ tái phát. Nhất là khi người bệnh đột ngột thay đổi tư thế từ đang ngồi bỗng đứng lên nhanh chóng hoặc đang nằm lại xoay người hoặc ngồi chồm dậy thật nhanh. Mỗi lần như vậy là người bệnh xây xẩm mặt mày, nhanh chóng tìm một nơi để bám víu, tránh té ngã.
• Đầu đau nhức, choáng váng, rất khó tập trung để làm việc.
• Người bệnh nhạy cảm với âm thanh, ánh sáng ảnh hưởng không tốt đến công việc, sinh hoạt cuộc sống thường ngày.
• Thậm chí có những trường hợp bị nặng rất dễ dẫn tới đột quỵ. Nhất là đối với những người có bệnh lý nền về huyết áp, tim mạch.

Tình trạng này một khi để thành mạn tính, kéo dài dai dẳng gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhất là khi bạn đang tham gia giao thông hay lao động trên cao…

IV - Sỏi tiền đình bị bong ra phải làm sao?

Thật may mắn rằng, nếu sỏi tai khi bị bong ra và trôi vào các ống bán khuyên của hệ tiền đình thì vẫn có phương pháp để đưa chúng quay trở lại tai trong. Hoặc nếu không thì các hạt sỏi tiền đình này cũng sẽ tự tiêu tan sau khoảng vài tuần, tuy nhiên trong thời gian chờ tiêu thì người bệnh sẽ thường xuyên gặp các triệu chứng khó chịu như chóng mặt, hoa mắt... mà sỏi tai đi lạc gây ra.

Tuy nhiên trước khi điều trị sỏi tai bị bong thì bạn cần tới gặp bác sĩ để chẩn đoán, chỉ sau khi bác sĩ xác định rõ chính xác nguyên nhân gây chóng mặt hoa mắt là do sỏi tiền đình và định vị vị trí chính xác của sỏi tai bị bong ra đang nằm ở đâu thì mới có phương pháp phù hợp.

1. Tái định vị sỏi tai

Là các bài vật lý trị liệu được thực hiện thủ công bằng cách xoay đầu và tư thế sao cho sỏi tai có thể trôi ngược trở vào tai trong như ban đầu. Thông thường bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân tập, sau đó bệnh nhân sẽ về nhà tự tập tại nhà.

Nghiệm pháp Epley

• Ngồi trên giường và giữ tư thế thoải mái, kê một chiếc gối mềm ở phía sau lưng.
• Di chuyển đầu quay sang phía bên trái một góc 45 độ thật nhẹ nhàng, uyển chuyển.
• Từ từ nằm xuống giường, vai tựa nhè nhẹ vào gối mềm, còn đầu thì vẫn giữ nguyên như cũ không thay đổi. Đầu cũng có thể ngả xuống giường khoảng 30 giây đến 1 phút.
• Từ từ xoay người một góc vuông 90 độ về bên phía tai đối diện.
• Sau chừng 30 giây thì từ từ ngồi dậy nhẹ nhàng, giữ nguyên đầu ở vị trí thẳng.

Nghiệm pháp định vị sỏi tai Semont-Laboratory

Liệu pháp này sẽ dễ dàng thực hiện hơn so với liệu pháp Epley. Mọi người thực hiện một số thao tác đơn giản, chậm rãi để định vị phần đầu nhằm điều chỉnh các viên sỏi tí hon bên trong tai về đúng vị trí ban đầu mà không gây ra các triệu chứng.

Các bước thực hiện nghiệm pháp Semont điều trị chóng mặt lành tính do tư thế:

• Người bệnh ngồi thẳng trên chiếc ghế hoặc ngồi bên mép giường cũng được, hai chân đặt thoải mái trên sàn, đầu quay một góc 45 độ về phía không bị tổn thương, mặt hướng lên phía trên. Tư thế này cần giữ nguyên khoảng chừng gần một phút giúp giảm mệt mỏi, căng thẳng.
• Ngồi dậy ở vị trí như ban đầu, tiếp tục chuyển sang tư thế nằm ở phía bên đối diện. Lúc này đây gương mặt sẽ hướng xuống phía giường nằm. Còn phần đầu thì không thay đổi vị trí. Người bệnh duy trì tư thế này trong vòng một vài phút.
• Trở về ngồi tại vị trí như ban đầu, đợi khoảng thời gian vài ba phút sẽ tiếp tục lặp lại toàn bộ các bước nêu ra như trên.

2. Dùng thuốc điều trị

Đôi khi bác sĩ sẽ kê cho bệnh nhân các loại thuốc hỗ trợ giảm các triệu chứng do bị bong sỏi tiền đình. Những loại thuốc này có thể là thuốc tây y hoặc đông y. Các loại thuốc tây y thông thường bao gồm: thuốc kháng histamine, thuốc kháng cholinergics, thuốc an thần...

Tuy nhiên dùng tân dược hiệu quả nhanh nhưng lại tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ không mong muốn, nguy cơ nhờn thuốc, bệnh tật lại tái diễn phải dùng thường xuyên rất tốn kém. Vì vậy để khôi phục sức khỏe hệ tiền đình an toàn, hiệu quả nhiều người lựa chọn theo Đông y. Nhất là đối với những trường hợp bệnh mạn tính đã từng áp dụng nhiều phương pháp nhưng không khỏi.

Khôi phục hệ tiền đình muốn trị theo Đông y hiệu quả chuyên sâu, bền vững lâu dài phải là Đông y thế hệ 2 bào chế theo phương pháp Ngự y mật phương.

Viên chóng mặt Ngự y mật phương - Đông y thế hệ 2 với nguồn dược liệu tự nhiên an toàn, lành tính, không tác dụng phụ mà hiệu quả mang lại thậm chí còn vượt trội khi tác dụng được cả với các bệnh nan y khó chữa.

Người bệnh dùng đủ liệu trình 3 tháng, với cơ chế hoạt huyết, bổ huyết, tăng cường lưu thông máu tới hệ tiền đình và não bộ giúp hệ tiền đình phục hồi khỏe mạnh. Đặc biệt hạn chế tối đa nguy cơ tái phát do xử lý được nguyên nhân gốc rễ.

3. Phẫu thuật thay thế

Phẫu thuật thực tế là phương pháp cực kỳ hiếm gặp khi điều trị các vấn đề do bị bong sỏi tiền đình, bác sĩ chỉ cân nhắc thực hiện nếu các phương pháp tái định vị sỏi tai hoặc uống thuốc không đem lại hiệu quả. Một số kiểu phẫu thuật thường gặp bao gồm:

• Cắt dây thần kinh đơn lẻ: Có tỷ lệ giúp giải quyết chứng chóng mặt hoa mắt do bong sỏi tai rất tốt, tỷ lệ thành công đạt từ 80 - 98%. Tuy nhiên cũng có rủi ro gây mất khả năng nghe.
• Chặn ống bán khuyên sau: Là thủ thuật để bịt lại ống bán khuyên sau của tai trong để ngăn không cho sỏi tiền đình tiếp tục bị đi lạc ra ngoài.

V - Những cách phòng ngừa sỏi tiền đình bị bong

Để phòng ngừa một cách tuyệt đối thì rất khó, tuy nhiên tuân thủ đều đặn một số mẹo đơn giản sau vừa giúp tránh bị bệnh, lại ngăn ngừa tái phát hoặc nặng thêm.

• Hạn chế mọi cử động mạnh hoặc những thay đổi tư thế nhanh chóng như bất ngờ ngồi xuống, nằm xuống hoặc đứng lên.
• Khi có cảm giác chóng mặt nên ngay lập tức tìm một chỗ để ngồi dựa vào hoặc nằm xuống nghỉ ngơi. Nên tĩnh tâm một chút, không nghĩ ngợi nhiều để tinh thần được thoải mái, thư giãn, cơn chóng mặt sẽ dần dần qua đi.
• Khi cảm thấy chóng mặt, choáng váng nên ngồi nghỉ một chỗ, tốt nhất không nên đi lại, làm việc trên cao hay tham gia giao thông để phòng tránh trường hợp bị té ngã dẫn đến chấn thương không đáng có.
• Nếu thường xuyên bị chóng mặt có thể dùng chiếc gậy đi bộ để tăng cường sự vững vàng, giảm nguy cơ té ngã.
• Khi đang bị chóng mặt nên tránh điều khiển xe cộ, máy móc hay leo trèo trên cao kẻo gây tai nạn thương tích.
• Trong chế độ ăn uống hằng ngày nên bổ sung nước đầy đủ. Nhất là khi vận động nhiều, thời tiết nắng nóng, cảm giác đau đầu nhẹ bồng bềnh.
• Không nên lạm dụng nhiều đồ uống chứa chất kích thích như cà phê, rượu bia, thuốc lá… để tránh ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như hệ thần kinh trung ương.
• Không nên ăn những thực phẩm quá ngọt hay quá mặn vì nguy cơ cao làm tăng thể tích dịch bên trong tai.