Mối liên hệ giữa chứng nghiện rượu và rối loạn ăn uống

I - Mối liên hệ giữa rượu và cảm giác thèm ăn

Rượu có nhiều tác động đến hệ thần kinh và hệ tiêu hóa, dẫn đến sự ảnh hưởng của cảm giác thèm ăn đối với người nghiện rượu. Dưới đây là một số mối liên hệ giữa rượu và cảm giác thèm ăn.

1. Rượu làm gián đoạn cảm giác thèm ăn

Khi dung nạp rượu, cơ thể sẽ ưu tiên toàn bộ năng lượng để xử lý và chuyển hóa rượu trước khi tiêu hóa các loại thức ăn khác có trong dạ dày dẫn đến ít cảm giác thèm ăn hơn. Ngoài ra, rượu cũng ức chế cảm giác thèm ăn với khả năng phá vỡ các hormone tạo cảm giác thèm ăn như ghrelin và leptin. Khi não không tiếp nhận được tín hiệu báo đói từ các hormone này, cảm giác thèm ăn sẽ bị gián đoạn.

Uống rượu trong thời gian dài, cơ thể sẽ mất đi phản ứng tự nhiên với các hormone này, khiến cho cảm giác đói và no dần mất đi, dần dần không còn cảm giác thèm ăn. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ khiến cơ thể bị hao hụt chất dinh dưỡng, dẫn đến suy dinh dưỡng và suy nhược cơ thể.

2. Rượu tác động tới hệ tiêu hóa

Khi rượu vào dạ dày, nhanh chóng được đưa đến ruột non để xử lý và hấp thụ vào máu. Tuy nhiên rượu lại có tác động tiêu cực đến niêm mạc dạ dày và ruột non dẫn đến viêm dạ dày và viêm ruột non.

Khi dạ dày bị viêm, dẫn đến cảm giác chướng bụng, đầy hơi, thậm chí là buồn nôn và nôn khiến việc ăn uống không còn trở nên hấp dẫn, không muốn ăn uống và giảm cảm giác thèm ăn. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn suy giảm sức khỏe tổng thể vì khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể bị giảm đi đáng kể.

3. Rượu bia gây hiện tượng nhầm lẫn calo

Trong rượu có rất nhiều calo, trung bình mỗi gam rượu chứa khoảng 7 calo và trong 1 ly rượu vang trung bình lượng calo lên đến 100 calo. Lượng calo này tuy không có giá trị dinh dưỡng nhưng lại tạo cảm giác no cho cơ thể, đây là hiện tượng nhầm lẫn calo. Việc nhầm lẫn calo này có thể khiến cơ thể bị mất cân bằng chất dinh dưỡng với chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng vì cảm giác chán ăn vì hiện tượng no “giả”.

4. Rượu bia làm giảm cảm giác muốn ăn qua hiệu ứng tâm lý

Việc lạm dụng rượu có thể dẫn đến những vấn đề về mặt tâm lý như căng thẳng, lo lắng và trầm cảm. Những vấn đề, hiệu ứng tâm lý đó cũng làm giảm đáng kể cảm giác thèm ăn, dẫn đến chán ăn.

Khi căng thẳng, lo lắng việc ăn uống ít được quan tâm hơn. Ngược lại, mắc trầm cảm làm giảm sự hưng phấn khi ăn uống, khiến việc ăn uống trở nên kém hấp dẫn hơn, không còn nhiều cảm giác thèm và muốn ăn.

II - Chán ăn do nghiện rượu có gây ảnh hưởng gì không?

Như đã đề cập ở trên, việc nghiện rượu gây chán ăn mang đến nhiều hệ lụy tiêu cực đến tình trạng sức khỏe như thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng đến tâm lý, dạ dày và các cơ quan khác của cơ thể. Dưới đây là một số ảnh hưởng cụ thể của việc chán ăn do nghiện rượu:

• Tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu hụt chất dinh dưỡng do chán ăn, mất cảm giác thèm ăn. Những chất dinh dưỡng thiếu hụt có thể kể đến như các loại vitamin (A, B, C, D, E, K), các khoáng chất (magie, canxi, sắt, kẽm), thiamine…
• Tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày, viêm dạ dày và viêm ruột non dẫn đến viêm loét dạ dày, thậm chí có thể dẫn đến ung thư dạ dày.
• Tổn thương não dưới dạng hội chứng Wernicke-Korsakoff do chán ăn gây thiếu hụt Thiamine.
• Tình trạng tổn thương gan như viêm gan nếu không được điều trị có thể dẫn đến sẹo gan vĩnh viễn, xơ gan, tệ nhất là ung thư gan.
• Tuyến tụy hoạt động kém hiệu quả hơn, thậm chí có thể mắc viêm tụy.
• Tình trạng nhiễm toan ceton do rượu có thể mắc phải khi suy dinh dưỡng, mức insulin trong cơ thể bị giảm sút, gây các triệu chứng như mệt mỏi, choáng váng, chóng mặt, buồn nôn và nôn. Nặng hơn có thể dẫn đến các vấn đề đe dọa tính mạng như viêm phổi, co giật, hôn mê.

III - Điều trị chứng chán ăn cho người nghiện rượu thế nào?

Để điều trị chứng chán ăn cho người nghiện rượu, có thể sử dụng 7 bước dưới đây để khôi phục cảm giác thèm ăn:

• Đặt ra các mục tiêu về ăn uống, mục tiêu về giảm lượng rượu tiêu thụ: Xác định các mục tiêu về dinh dưỡng cụ thể và giới hạn lượng rượu tiêu thụ. Có thể tham khảo ý kiến của các bác sĩ và các chuyên gia dinh dưỡng để có mục tiêu và lộ trình hiệu quả hơn.
• Theo dõi lượng rượu tiêu thụ: Theo dõi để xác định lượng rượu ảnh hưởng đến sự thèm ăn thế nào. Từ đó có thể đặt giới hạn và giảm lượng rượu tiêu thụ để không ảnh hưởng đến bản thân.
• Ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng: Tập trung ăn những loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như các loại trái cây, rau, ngũ cốc, thực phẩm giàu protein… để bổ sung sự thiếu hụt dinh dưỡng do uống rượu.
• Xử lý các tác nhân ảnh hưởng cảm xúc: Cân nhắc, suy ngẫm về những lý do cảm xúc dẫn đến việc uống rượu. Cần đảm bảo chăm sóc sức khỏe tinh thần để hạn chế uống rượu, hạn chế những tác động tiêu cực của rượu tới cơ thể.
• Xây dựng mạng lưới hỗ trợ: Chủ động nhờ những người bạn bè, gia đình, người thân hỗ trợ trong quá trình cai rượu. Mạng lưới hỗ trợ sẽ tiếp thêm động lực, trách nhiệm để bản thân người nghiện rượu có thể bám sát những mục tiêu trong quá trình cai rượu của mình.
• Kết hợp thể dục thể thao: Hoạt động thể chất sẽ tác động tích cực không chỉ đến tâm trạng mà còn cả tới cảm giác thèm ăn nhờ endorphin được giải phóng khi tập thể dục.
• Tìm kiếm hỗ trợ từ cộng đồng: Hãy tham gia những nhóm cộng đồng về dinh dưỡng và hỗ trợ cai rượu. Có môi trường, cộng đồng sẽ giúp cho việc thực hiện các mục tiêu về ăn uống, mục tiêu về giảm lượng rượu tiêu thụ hiệu quả hơn.

Tóm lại, chính sự nghiện rượu đã ảnh hưởng trực tiếp đến các hormone điều chỉnh sự thèm ăn, từ đó gây nên nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, tình trạng chán ăn hoàn toàn có thể được cải thiện bằng cách thay đổi lối sống, từ bỏ rượu bia và xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh hơn.