Bệnh viêm xoang có mấy loại?

I. Viêm xoang là gì?

Viêm xoang là một bệnh lý phổ biến ở nước ta, thường gặp nhất là khi thời tiết mưa nắng thất thường. Tuy không quá nguy hiểm nhưng bệnh kéo dài dai dẳng, hay tái diễn gây ra những khó chịu cho người bệnh. Ở cơ thể của một người trưởng thành bao gồm năm đôi xoang, phân bố chủ yếu ở hai bên mặt và quanh các hốc mũi, chia làm các nhóm xoang trước và sau. Bao gồm: 

• Nhóm xoang trước: Xoang trán, xoang hàm, xoang sàng trước có vị trí nằm ở phần phía trước mặt, đi từ trên cổ xuống. 
• Nhóm xoang sau bao gồm: Xoang bướm, xoang sàng sau có vị trí nằm kín đáo hơn, sâu hốc mũi, gần phía trong nền sọ, có liên quan đến ổ mắt cũng như một số dây thần kinh thị giác. 

Các xoang đều thông với hốc mũi, cấu trúc niêm mạc xoang cũng tương tự như cấu trúc của các niêm mạc mũi, mang những chức năng sinh lý chung của hệ thống hô hấp trên. Một số chức năng của xoang bao gồm: 

• Làm ấm, làm ẩm, làm sạch luồng không khí thở hít vào, luồng không khí khi thở vào đến phổi phải đạt mức nhiệt là 37 độ C và độ ẩm là 100%. Các bụi bẩn cũng như những chất thải khác đến các lỗ thông mũi xoang. 
• Tăng cường miễn dịch nhờ việc bao vây đưa các tế bào bạch cầu tiêu diệt virus, vi khuẩn tạo lập ra hàng rào miễn dịch vững vàng khi có vật lạ xâm nhập vào. 
• Bên cạnh đó các xoang hàm mặt còn có chức năng giữ cho giọng nói, tiếng hát ấm, vang, trong sáng. 
• Bên trong bề mặt của xoang bao gồm có các lớp niêm mạc.

Viêm xoang là tình trạng lớp niêm mạc trong hệ thống xoang bị viêm nhiễm dẫn tới phù nề, dịch mủ nhầy ứ đọng gây tắc nghẽn các lỗ thông xoang. Nguyên nhân gây ra là do vi rút, vị khuẩn, dị ứng kích ứng, dị tật về cấu trúc giải phẫu hoặc nấm tấn công... tạo môi trường thuận lợi cho các tác nhân gây hại sinh sôi nảy nở dẫn tới nhiễm trùng hệ thống xoang. 

• Do viêm nhiễm virus, vi khuẩn: Thường hay gặp ở những người bị nhiễm khuẩn vùng mũi họng là phổ biến nhất như viêm họng, viêm amidan, viêm VA… Người bị cảm cúm, nhiễm trùng ở phần cuống răng có thể gây ra viêm xoang hàm. 
• Do bị những tác động ngoại lực: Xuất phát từ những chấn thương bên ngoài làm tụ máu trong xoang hay bị vỡ nứt xoang đều có thể dẫn tới phù nề niêm mạc, gây ra viêm xoang. 
• Sự thay đổi khí hậu một cách đột ngột, môi trường ô nhiễm cũng dẫn tới bị viêm xoang trong một khoảng thời gian ngắn. 
• Một số bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản với triệu chứng dịch vị axit trào ngược lên vùng thực quản, thanh quản, họng gây nhiễm trùng vùng mũi họng, trong đó có viêm xoang. 
• Do yếu tố bẩm sinh liên quan đến cơ địa, hiểu đơn giản như những người sẵn có cơ địa dị ứng mũi xoang lớp lót niêm mạc bị thoái hóa tăng nguy cơ dẫn đến viêm xoang. Hoặc có những người đang bị các bệnh mạn tính như suy nhược, rối loạn nội tiết, rối loạn vận mạch, nước và điện giải dễ dẫn tới viêm xoang. 
• Do dị hình ở vách ngăn, xuất hiện các khối u có trong mũi, hốc xoang gây bít tắc các lỗ thông xoang, ứ đọng dịch mủ nhầy dẫn tới viêm xoang. 

Các triệu chứng ở người bị viêm xoang rất đặc trưng, rõ rệt:

• Người bệnh thường bắt đầu bằng một số những triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi rất giống bệnh cúm thông thường. 
• Nghẹt mũi gây khó thở hoặc chảy nước mũi liên tục vô cùng khó chịu. Nước mũi có màu vàng, xanh, mùi hôi, dạng hơi loãng như nước lỏng hoặc đặc quánh lại. 
• Người bệnh có thể cùng một lúc đau nhiều vị trí như: trên vùng trán, quanh thái dương, đỉnh đầu, sưng đau hốc mắt. 
• Triệu chứng viêm xoang nặng hơn cả là người bệnh bị ho dài ngày dẫn đến khô họng, đau rát cổ họng. Người bị sốt nhẹ đến sốt vừa, giảm khả năng cảm nhận mùi vị. 

>>> XEM THÊM: Viêm xoang do nấm: Nguyên nhân & cách điều trị

II. Viêm xoang có mấy loại? 

Viêm xoang là căn bệnh có sự phức tạp từ cấu trúc, nguyên nhân, diễn biến, ảnh hưởng cho tới việc điều trị. Vậy nên việc hiểu biết đầy đủ về các thể loại viêm xoang sẽ giúp xác định chính xác tình trạng, mức độ bệnh để đưa ra phương án điều trị hiệu quả, phù hợp. 

1. Phân loại theo diễn biến bệnh

Phân loại theo thời gian vã diễn biến của bệnh thì viêm xoang được chia thành:

• Viêm xoang cấp: Thời gian bị viêm nhiễm trùng xoang chỉ xảy ra trong khoảng 10 ngày hoặc vài tuần, không quá 1 tháng là sẽ khỏi bệnh. Thông thường viêm xoang cấp tính là do lây lan bởi viêm nhiễm trùng đường hô hấp trên.
• Viêm xoang bán cấp: Khi bạn thấy các triệu chứng xoang kéo dài trong khoảng từ 4 - 12 tuần, thì bạn đang bị viêm xoang bán cấp - đây cũng là khoảng thời gian chuyển tiếp giữa hai giai đoạn viêm xoang cấp tính và mãn tính. 
• Viêm xoang mạn tính: Người bệnh bị từ lâu quá 3 tháng, thậm chí có thể kéo dài đến hàng chục năm, thường có những triệu chứng chính như nghẹt tắc mũi nặng, xoang chứa nhiều dịch mủ. Nguyên nhân phần lớn trong các trường hợp dẫn tới viêm xoang mạn tính gây ra bởi viêm nhiễm trùng mũi họng mạn do polyp hoặc không polyp, dị ứng bởi nấm… 

Viêm xoang cấp tính diễn ra trong vài tuần, không quá 1 tháng là sẽ khỏi bệnh 

>>> XEM THÊM: Viêm xoang chảy máu mũi, vì sao?

2. Phân loại theo vị trí của viêm xoang

2.1. Viêm xoang sàng

Đặc điểm của xoang này là có kích thước khá nhỏ, các hốc xoang nhỏ nằm phía sâu bên trong mũi, mắt nên triệu chứng thường khó thấy rõ ràng. Loại xoang này được chia làm các loại chính như sau: 

• Viêm xoang sàng trước: Nằm ở vị trí tiếp nối giữa xoang hàm đến xoang trán, ở giữa khoảng hốc mũi và hốc mắt. Xoang thường có từ 6 đến 10 các hốc nhỏ liên tiếp với nhau. Khi xoang sàng trước bị viêm nhiễm, dịch nhầy sẽ chảy ra ở phía khe giữa và trước của mũi, ứ đọng lại ở mũi gây tắc nghẽn cũng như đau nhức hốc mũi. 
• Viêm xoang sàng sau: Xoang sàng sau cũng bao gồm có nhiều hốc xoang nhỏ, vách ngăn mỏng. Khi xoang bị nhiễm trùng gây ra dịch mủ ứ đọng lại, các vách ngăn khi đó sẽ dầy lên hoặc tiêu biến đi. Khi bị viêm xoang sàng sau, dịch nhầy sẽ qua khe mũi sau di chuyển xuống phía vòm họng, gây ra cảm giác vô cùng khó chịu. Người bệnh có cảm giác như bị vướng ở cổ họng, khạc nhổ đờm liên tục, có thể gây ra những triệu chứng nặng nề như đau nhức đỉnh đầu, thị giác kém. So với các loại xoang khác thì xoang sàng sau sẽ cần thời gian điều trị lâu hơn. Xoang có mối liên hệ với dây thần kinh thị giác nên việc điều trị cần cẩn thận, hiệu quả để tránh biến chứng gây mờ mắt. 
• Viêm cả hai xoang sàng trước và sau: Cả hai xoang bị viêm gây tắc nghẽn đường lưu thông dịch, dịch mũi chảy xuống thành mũi, cửa mũi sau chảy xuống họng. Người bệnh khó chịu phải khịt, khạc đờm liên tục bằng miệng. Đi kèm theo đó là một số các triệu chứng như viêm đau họng miệng hôi, suy giảm thị lực, đau nhức đầu, ù tai. 
• Viêm xoang sàng ở trẻ em: Viêm xoang không chỉ là bệnh ở người lớn mà cả trẻ em cũng bị với các triệu chứng còn khó xác định hơn nhiều. Trẻ nhỏ khi bị viêm xoang thường rất hay bị viêm đau họng, ho nhiều thành từng cơn nhất là vào ban đêm, mệt mỏi, chán ăn, chảy nước mũi xanh, vàng đặc có mùi hôi. Phụ huynh cần chú ý khi con em mình có những triệu chứng này thì cần đưa bé đi thăm khám sớm, tránh để lâu thành mạn tính, gây biến chứng về não, xương, thị giác. 

Trẻ em cũng có thể mắc viêm xoang với các triệu chứng khó xác định hơn so với người lớn

2.2. Viêm xoang trán

Đúng như tên gọi, xoang trán nằm trong khu vực xương trán, ở vị trí cao nhất trong các xoang trên gương mặt, từ gốc mũi lên trên và nhô ra phía ngoài nên rất dễ gặp phải những chấn thương. Nếu chấn thương mạnh rất dễ gây chấn thương sọ não hay mắt vô cùng nguy hiểm. Tùy theo từng người mà xoang trán cũng có các mức độ to, nhỏ khác nhau. 

Xoang trán là xoang phát triển chậm nhất, khoảng từ 9, 10 tuổi mới hình thành nên trẻ nhỏ thường sẽ không bị viêm xoang trán. Viêm xoang trán rất phổ biến với những triệu chứng khá đặc biệt, thường nhức đầu nhưng không xuất hiện các triệu chứng tại mũi. 

• Đặc trưng của loại viêm xoang này là các cơn đau nhức vùng hốc mắt, chân mày, vùng trán và đau lan về phía thái dương, có khi đau cả nửa phần đầu phía xoang bị viêm. Cơn đau có tính chất chu kỳ, có xu hướng tăng lên dần dần từ sáng cho tới trưa, xế chiều. 
• Không nghẹt tắc mũi, không thường xuyên chảy nhiều nước mũi. Nếu có chảy cũng không nhiều, không rõ rệt. 
• Chỉ cần dùng tay ấn nhẹ vào hốc xung quanh mắt cũng thấy đau nhói, đưa mắt nhẹ sang các bên cũng thấy đau nhói. 
• Người bệnh đau nhức ở vùng trán gây đau đầu âm ỉ, có cảm giác sưng lên ảnh hưởng đến việc học tập, lao động trí óc. Đôi khi còn kèm theo cảm giác bị chóng mặt, giảm thiểu năng lực trí óc. 

Viêm xoang trán không điều trị dứt điểm sẽ dẫn tới biến chứng viêm tai cấp, viêm màng não mủ nguy cơ ảnh hưởng tới tính mạng. 

2.3. Viêm xoang bướm

Nằm trong thân xương bướm, phía sâu trong khoang mũi, có mối liên hệ với dây thần kinh thị giác. Xoang này chỉ thông với hốc mũi và xoang sàng sau. Viêm xoang bướm gây ra những triệu chứng tại mũi, họng và đôi khi có những triệu chứng dồn dập như nóng nhẹ, viêm họng, đau tai, 

• Người bệnh ngạt mũi, nước mũi chảy ra trong suốt màu xanh hoặc vàng do có sự xâm nhập và gây bệnh của các loại vi khuẩn. Người bệnh có thể chảy nước mũi ở một bên hoặc cả hai bên. Ngạt mũi, chảy nước mũi nặng hơn vào buổi sáng sau khi thức giấc do các dịch mủ ứ đọng lại trong khi ngủ. 
• Bị đau nhức vùng quanh hốc mắt, đỉnh đầu, phía sau vùng gáy hoặc vùng chẩm. 
• Dây thần kinh khứu giác bị tổn thương nên khả năng cảm nhận mùi vị của mũi cũng kém đi. 
• Ở viêm xoang bướm dịch sẽ chảy ra phía sau họng nhiều hơn khiến hơi thở có mùi. Dịch mủ này không chảy vào hốc mũi mà chảy ra phía lỗ mũi sau, phải khịt khạc mạnh hơn để nhổ ra. Mủ đọng dính ở phía vòm họng gây khó chịu, rất dễ gây viêm đường hô hấp dưới. 

2.4. Viêm xoang hàm

Xoang hàm hình thành từ rất sớm, từ khi sinh ra đã có, sau đó tiếp tục phát triển dần dần đến khi 4, 5 tuổi thì phát triển đầy đủ. Vị trí của xoang nằm ở khu vực hai bên má và quanh mắt, là xoang có kích thước lớn trong các xoang trên mặt. Xoang hàm thông trực tiếp với các hốc mũi, bên trong được bao phủ bởi lớp niêm mạc. Một khi các tác nhân gây hại như virus, vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm sẽ dẫn tới sưng tấy, phù nề gây viêm xoang hàm. 

Thông thường người bị các bệnh về răng miệng thường dẫn tới viêm xoang hàm. Viêm xoang kiểu này thường hay xuất hiện các triệu chứng tại mũi như: 

• Dịch mủ có mùi khó chịu, hôi tanh chảy ra trực tiếp từ hốc mũi cần xì ra ngoài. Hoặc cũng có khi mủ ứ đọng lại trong hốc mũi. 
• Chảy nước mũi liên tục nhất là vào buổi sáng sau khi thức dậy, dịch mủ có thể loãng, thường hay có màu xanh, nâu hay vàng bẩn.
• Khi dùng tay ấn nhẹ vào rãnh mũi cạnh má thấy có cảm giác đau, nhưng thường đau không rõ rệt mà âm ỉ. Sáng ngủ dậy có cảm giác đau mạnh hơn do dịch mủ ứ đọng lại. 
• Cơ thể mệt mỏi, có kèm theo những cơn sốt nhẹ. 

2.5. Viêm đa xoang

Một người có thể bị viêm nhiều xoang cùng một lúc gọi là viêm đa xoang. Nguyên nhân ban đầu người bệnh có thể bị viêm nhiễm một xoang riêng rẽ rồi sau đó tình trạng nhiễm khuẩn lan sang các xoang khác. Ngoài ra cũng do ảnh hưởng từ một số yếu tố như các dị nguyên gây dị ứng, sự thay đổi môi trường, hệ miễn dịch suy giảm. 

Người bị viêm xoang mạn nguy cơ cao dẫn đến viêm đa xoang, có thể chỉ viêm nhiễm xoang trước hoặc chỉ viêm các xoang sau. Nếu bị lâu trong một thời gian dài có thể viêm toàn bộ các xoang trước và sau. Viêm đa xoang nếu không kịp thời điều trị, những triệu chứng sẽ diễn biến nặng và rõ ràng hơn, bao gồm: 

• Dịch mũi chảy nhiều, màu sắc xanh hoặc vàng, trong nhiều trường hợp có lẫn cả máu và mủ. 
• Đau nhức đầu thường xuyên, vùng đau nhức rộng quanh trán, thái dương, đỉnh đầu, có thể lan ra cả phía sau gáy. Cảm thấy như có áp lực ở vùng quanh mắt, má, mũi. 
• Mắt nhìn mờ, thị lực kém hẳn đi, giảm khả năng cảm nhận mùi vị. 
• Tùy thuộc vào tình trạng viêm nhiễm mà người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, đau nhức, sốt, ho nhiều, ngủ không ngon. 
• Nghẹt tắc mũi ban đầu ở cả một bên, sau đó nghẹt cả hai bên gây khó thở. Khả năng ngửi và cảm nhận mùi vị kém do lượng dịch mủ tiết ra nhiều che kín các dây thần kinh khứu giác. 
• Dịch chảy ra phía họng gây cảm giác vướng víu, khó chịu, muốn khạc nhổ ra ngoài. Dịch viêm còn khiến cho miệng có mùi hôi, kèm theo tình trạng đau họng, đau hàm. 

Viêm đa xoang là tình trạng người bệnh cùng một lúc bị viêm nhiễm trùng tại nhiều vị trí xoang 

III. Điều trị viêm xoang như thế nào?

Viêm xoang để lâu vừa khó chữa trị lại có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến não, mắt, xương khớp. Viêm xoang có nhiều thể khác nhau với các mức độ tổn thương, viêm nhiễm khác nhau nên phương pháp điều trị cũng tùy vào từng trường hợp cụ thể. 

Hiện nay việc điều trị viêm xoang thường được điều trị chủ yếu bằng thuốc hoặc cũng có thể linh động một số phác đồ điều trị khác như phẫu thuật, chỉnh hình các vách ngăn hoặc tuân thủ chế độ sinh hoạt, vận động tại nhà. Người bệnh trước tiên cần có kết quả chẩn đoán chính xác về thể loại, tình trạng mức độ viêm nhiễm để có phác đồ điều trị phù hợp.

1. Dùng thuốc chữa viêm xoang

Việc dùng thuốc đúng có vai trò rất quan trọng trong điều trị bệnh hiệu quả cũng như ngăn ngừa tái phát lâu dài. 

Theo Đông y 

Đông y điều trị viêm xoang chú trọng đến cả gốc và ngọn, tức giảm nhẹ triệu chứng đồng thời tác động tận gốc căn nguyên gây bệnh. 

Theo Ngự y mật phương, một người có bị xoang hay không chủ yếu là do cơ địa quyết định. Ở trong cùng một môi trường, điều kiện sống như nhau, có người bị viêm xoang có người lại không bị, có người bị nặng nhưng cũng có người lại chỉ nhẹ nhàng thoáng qua. 

Vậy nên thay đổi cơ địa chính là cách đúng nhất, tốt nhất để kiểm soát viêm xoang hiệu quả. Ngày nay trên thị trường hầu như các sản phẩm đều chưa chạm đến nguyên nhân thực sự này. Vì vậy mà người bệnh dùng sau một thời gian không đem lại hiệu quả, bệnh vẫn tái phát, triệu chứng thậm chí còn nặng hơn ban đầu. 

Duy chỉ có Viên xoang Ngự y mật phương - Đông y thế hệ 2 của Dược phẩm Nhất Nhất đem lại hiệu quả thực sự vượt trội nhờ cơ chế thay đổi cơ địa, giảm dần độ mẫn cảm mũi xoang nên không còn bị kích ứng và bùng phát bệnh khi tiếp xúc với các yếu tố từ môi trường như thay đổi thời tiết, phấn hoa, nấm mốc, bụi bẩn, lông chó mèo… 

Sản phẩm phục hồi niêm mạc xoang, thông thoáng các lỗ xoang, giảm nghẹt. Từ đó giảm nhẹ đi các triệu chứng như nghẹt tắc mũi, đau nhức mặt, đau đầu, ngăn ngừa phát triển thành viêm xoang mạn tính, hạn chế tối đa biến chứng. 

Thực tế đã có rất nhiều người bị xoang lâu năm, từng nạo xoang, chạy chữa nhiều nơi không đem lại hiệu quả nhưng sau khi dùng xong Viên xoang Ngự y mật phương cảm thấy tiến triển rất tốt chỉ sau vài ngày. Dùng đúng, đủ liệu trình khỏi dứt điểm, ngăn tái phát lâu dài. 

Theo Tây y 

Người bệnh cần nhanh chóng nhận ra những dấu hiệu, điều trị sớm sẽ không cần can thiệp phẫu thuật. Một số loại thuốc được dùng phổ biến như kháng sinh, kháng viêm, chống dị ứng có thể được các chuyên gia kê đơn cho người bệnh. 

• Sử dụng các loại kháng sinh phù hợp, tốt nhất nên là kháng sinh phổ rộng bởi viêm xoang thường do nhiều chủng loại vi khuẩn phối hợp. 
• Đối với viêm xoang mạn tính, nguyên nhân chủ yếu do các vi khuẩn kỵ khí nên cần tăng liều các loại thuốc kháng sinh chống lại vi khuẩn kỵ khí. Ngoài ra còn dùng một số thuốc kháng viêm, ngăn chặn viêm nhiễm như corticoid, thuốc giảm đau, kháng nấm, tăng cường miễn dịch. 
• Đối với những người bệnh có cơ địa dị ứng cần tăng cường thêm thuốc kháng histamin. Đồng thời tùy vào tình trạng tiết ra nhiều nhầy hay dịch mà dùng các thuốc điều chỉnh lại các tuyến tiết cho phù hợp. 

Người bị viêm xoang không nên tự ý mua thuốc về uống mà cần đi thăm khám cẩn thận, theo dõi sát sao để điều chỉnh liều lượng thuốc cho phù hợp. 

2. Phẫu thuật viêm xoang

Không phải cứ bị viêm xoang là đều tiến hành phẫu thuật mà cần có chỉ định đúng, hợp lý. Người bệnh cũng cần biết khi nào nên tiến hành phẫu thuật để có sự chuẩn bị tốt về sức khỏe, tinh thần, tài chính. 

• Viêm xoang ở mức độ không thể điều trị nội khoa được nữa, xoang kích thước to, niêm mạc xoang bị thoái hóa không thể phục hồi được nữa. 
• Viêm xoang phát hiện muộn, các triệu chứng nặng việc uống thuốc không đem lại hiệu quả. 
• Viêm xoang không khỏi dứt điểm, các triệu chứng nhanh chóng tái đi tái lại khi ngừng dùng thuốc. Phẫu thuật xoang sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều trị nội khoa đạt hiệu quả tốt. 
• Nếu người bệnh có các khối u trong hốc mũi hay cấu trúc mũi bất thường như có dị hình vách ngăn, lỗ xoang thông với mũi bị bít tắc không thực hiện được dẫn lưu. 

Hiện nay có thể áp dụng phương pháp phẫu thuật nội soi với ưu điểm ít đau, ít sang chấn, ít gây ra biến chứng hơn so với phương pháp mổ xoang. Thời gian phục hồi cũng ngắn hơn, không để lại sẹo. 

Biện pháp phẫu thuật thực hiện đúng cách, an toàn sẽ mang lại hiệu quả điều trị bệnh tốt. Tuy nhiên không nên coi đây là biện pháp hiệu quả, giải quyết triệt để cho tất cả các loại viêm xoang. Phẫu thuật với mục đích giúp cho các xoang được thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều trị tại chỗ mũi xoang. 

3. Chăm sóc và chữa trị viêm xoang tại nhà

Người bị viêm xoang có thể kiểm soát các triệu chứng, tăng hiệu quả điều trị  nhờ kết hợp thêm một số biện pháp điều trị tại nhà như: 

• Rửa mũi, xịt mũi, xông hơi để làm loãng dịch nhầy, thông thoáng đường thở. 
• Người bị xoang nên uống nhiều nước lọc, nước ép trái cây như nước dừa, nước ép dưa hấu giúp làm loãng dịch nhầy trong xoang, cổ họng đỡ bị khô rát. 
• Hạn chế trước những yếu tố gây dị ứng như không khí lạnh, bụi bẩn, nấm mốc, khói bụi… bởi có thể làm kích ứng niêm mạc mũi, họng. 
• Người bệnh nghỉ ngơi tại nhà, có thể chườm khăn ấm, thư giãn phục hồi sức khỏe. 

Trên đây là thông tin về phân loại viêm xoang thường gặp. Cho dù bị loại viêm xoang nào cũng cần chú ý điều trị đúng và kịp thời, dứt điểm, tránh để bệnh dai dẳng lây lan sang các xoang khác biến chứng thành viêm đa xoang.