Những điều bạn nên biết về viêm xoang

Viêm xoang là bệnh lý có thể gặp ở mọi lứa tuổi với nhiều triệu chứng khó chịu đi kèm

I. Viêm xoang là gì? 

Viêm xoang (tiếng Anh là Sinusitis) là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng niêm mạc các hốc xoang cạnh mũi do tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus, nấm hoặc dị ứng... Khi các hốc xoang bị viêm nhiễm dẫn đến phù nề, dịch nhầy bị tắc nghẽn khiến tình trạng sưng viêm ngày càng nặng, ảnh hưởng đến quá trình lưu thông khí trong cơ thể và là môi trường thích hợp cho vi khuẩn virus phát triển mạnh hơn.

Theo quan niệm Đông y, một trong những nguyên nhân chính gây viêm xoang là do cơ địa. Những người có cơ địa bị viêm xoang, khi gặp các tác nhân dị ứng trong điều kiện thích hợp gây bùng phát bệnh. Các tác nhân dị ứng ở đây có thể là: Thời tiết, ô nhiễm, bụi mịn, khói, hương liệu, lông chó mèo… Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác gây bệnh viêm xoang như chấn thương, thói quen vệ sinh kém, sức đề kháng kém, hay bơi lặn (nước clo trong bể bơi gây kích ứng mũi)…

II. Phân loại viêm xoang

Viêm xoang chia theo thời gian mắc bệnh và mức độ bệnh gồm có:

• Viêm xoang cấp tính: Tình trạng bệnh viêm xoang chỉ diễn ra trong thời gian ngắn khoảng dưới 2 tuần. Nếu điều trị đúng phương pháp có thể chữa trị bệnh khỏi hoàn toàn.
• Viêm xoang mạn tính: Khi không chữa trị triệt để viêm xoang cấp tính để gây trầm trọng hơn tình trạng viêm nhiễm xoang, dịch mủ nhiều hơn đầy bít tắc các hốc xoang khiến bệnh tiến triển thành viêm xoang mãn tính với thời gian bệnh kéo dài khoảng hơn 3 tháng.
• Viêm xoang tái phát: Là tình trạng bệnh viêm xoang tái phát lặp lại nhiều lần trong năm.

Viêm xoang chia theo vị trí xoang bị viêm:

• Viêm xoang hàm: Xoang hàm là xoang lớn nhất, có vị trí nằm ở hai bên má, cạnh cánh mũi. Biểu hiện của viêm xoang hàm thường thấy là bị đau nhức vùng hai bên má, vị trí rãnh mũi khi ấn vào thấy đau nhiều. 
• Viêm xoang trán: Do vị trí xoang nằm ở khu vực trán, nên khi nhiễm trùng viêm xoang trán người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức khó chịu ở vùng giữa trán và sẽ lan sang phía thái dương, nặng hơn có thể đau lan xuống khu vực hốc mắt.
• Viêm xoang sàng: Tình trạng viêm có thể xảy ra ở xoang sàng trước hoặc sau hoặc cả hai. Xoang sàng có vị trí nằm ở trong xương sàng, phía sâu bên trong hốc mũi gần sống mũi và giữa hai bên mắt.
• Viêm xoang bướm: Niêm mạc xoang bướm bị viêm nhiễm dẫn tới tụ dịch mủ và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn gây hại sinh sôi. Do đặc điểm gần sọ não và mắt nên viêm xoang bướm sẽ nguy hiểm hơn so với trường hợp viêm ở các xoang khác, nếu biến chứng cũng sẽ nặng hơn và khó điều trị hơn.
• Viêm đa xoang: Là tình trạng tất cả các xoang bị nhiễm trùng, viêm. Đây là trường hợp bệnh nguy hiểm nhất.

Phân loại viêm xoang theo vị trí xoang bị viêm

III. Nguyên nhân gây bệnh viêm xoang

Bệnh viêm xoang có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như:

1. Nhiễm vi khuẩn, nấm, virus

Nhiễm trùng xoang mũi có thể xuất phát từ nguyên nhân do bị nhiễm vi khuẩn, nấm, virus... từ đó gây sung huyết mô, sưng niêm mạc mũi, các tế bào lông chuyển bị tổn thương, sinh nhiều chất nhầy ứ đọng cản trở không khí lưu thông.

2. Cơ địa dị ứng

Những người có tiền sử cơ địa dị ứng với các dị nguyên như bụi bẩn, lông thú cưng, phấn hoa, thời tiết, hóa chất, thức ăn... rất dễ mắc bệnh viêm xoang mũi. Khi bị dị ứng kéo theo sưng phù nề niêm mạc mũi, lỗ thông xoang cũng từ đó mà tắc theo dẫn đến viêm nhiễm trùng xoang. Theo tổng hợp từ các trường hợp mắc viêm xoang cũng cho thấy đối tượng bị viêm xoang do cơ địa dị ứng các triệu chứng bệnh cũng biểu hiện nặng và trầm trọng hơn so với những người bị viêm xoang do nguyên nhân khác.

3. Bẩm sinh cấu trúc mũi bất thường

Sinh ra với những bất thường về cấu trúc mũi như vách ngăn mũi bị lệch, hẹp đường dẫn lưu hay bị khe hở ở vòm miệng... là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến xoang mũi bị nhiễm trùng. Với những trường hợp này phẫu thuật từ sớm sẽ giúp phòng ngừa hiệu quả khả năng mắc bệnh viêm xoang.

4. Sức đề kháng yếu

Đối với những trường hợp có sức đề kháng yếu khi gặp các vấn đề về sức khỏe hay các yếu tố thuận lợi thúc đẩy bệnh viêm xoang, cơ thể không có khả năng ngăn chặn các yếu tố này dẫn đến niêm mạc mũi, niêm mạc hô hấp bị tấn công và suy yếu từ đó dẫn tới mắc bệnh viêm xoang kèm theo nhiều căn bệnh khác nữa.

5. Thói quen sinh hoạt không lành mạnh, vệ sinh kém

Những thói quen không tốt dù nhỏ cũng có thể gây ra những hậu quả khôn lường. Ví dụ như, thói quen không rửa tay khi tiếp xúc với chất bẩn sau đó ngoáy mũi, lười tắm, hay hút thuốc... là những yếu tố tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, thâm nhập và tấn công vào các xoang mũi hay hệ hô hấp dẫn tới tiến triển thành bệnh viêm xoang.

6. Mắc các bệnh lý tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang

Một số bệnh lý sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang gồm có: hen suyễn, cảm lạnh, polyp mũi, viêm mũi dị ứng, viêm tai giữa, nhiễm trùng răng...

IV. Triệu chứng bệnh viêm xoang

Khi mới bị, bệnh lý viêm xoang rất khó nhận diện. Bởi các triệu chứng khá dễ nhầm lẫn với các bệnh lý cảm cúm, sốt thông thường. Người bệnh chỉ có thể nhận diện khi các triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi… kéo dài quá sau giai đoạn sốt hay cảm cúm. Vào giai đoạn nặng hơn, triệu chứng hình thành rõ rệt và đặc trưng hơn, thường là:

1. Sổ mũi, nghẹt mũi, khó thở

Sổ mũi, nghẹt mũi hay cảm thấy khó thở sau mỗi đợt ốm, lạnh hay đặc biệt hơn là mỗi khi thời tiết thay đổi thất lường là triệu chứng đặc trưng ở người viêm xoang. Triệu chứng nghẹt mũi, khó thở có thể xuất hiện 1 bên hoặc cả mũi gây khó chịu, mệt mỏi cho người bệnh.

2. Đau nhức mũi, nặng mặt

Thông thường các cơn đau nhức thường được kèm theo cảm giác nghẹt mũi, sổ mũi, khó thở… Tuỳ vào từng loại xoang mà vị trí đau nhức sẽ khác nhau. 

• Viêm xoang hàm: Đau nhức xung quanh vùng má.
• Viêm xoang bướm hoặc xoang sàng sau: Đau nhức ở vùng vai gáy. 
• Viêm xoang trán: Đau nhức tại vùng giữa trán.
• Viêm xoang sàng trước: Mỏi và đau nhức ở mắt.

Càng về sau bệnh càng nặng, cảm giác nặng mặt đau nhức mũi ngày càng xuất hiện nhiều và nặng hơn.

3. Dịch mũi chảy nhiều 

Khi bị viêm xoang dịch tiết niêm mạch tại các hốc xoang tiết ra ngày càng nhiều. Dịch nhầy chảy vào mũi và gây sổ mũi cho người bệnh. Hoặc trong một vài trường hợp, dịch tiết chảy trực tiếp xuống họng gây viêm nhiễm, người bệnh có cảm giác ngứa họng đau họng. Các dịch nhầy có trắng đục, vàng hoặc xanh nhạt. Khi bị viêm nặng, dịch nhầy còn tiết ra mùi hôi khó chịu.

4. Điếc mũi (Mất khứu giác tạm thời)

Mất khứ giác tạm thời do viêm xoang hay còn gọi là điếc mũi là tình trạng mà người bệnh có thể đối mặt khi bệnh trở nặng và không chữa trị kịp thời.

5. Đau đầu

Khi bị viễm nhiễm, áp lực dần lan sang các khu vực xung quanh khiến người bệnh cảm thấy đau đầu. Đặc biệt là vào buổi sáng sau khi thức dậy. Ngoài ra người bệnh viêm xoang còn có các biểu hiện sau: ho khan, sưng mặt, đau nhức răng, mệt mỏi, khó ngủ…

Viêm xoang gây nên triệu chứng khó chịu như nghẹt mũi, khó thở...

V. Bệnh viêm xoang mũi có nguy hiểm không?

Tình trạng tắc nghẽn dịch tiết nhầy trong hốc xoang không chỉ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi khí qua mũi, mà còn gây sung huyết phù nề niêm mạc. Vì các hốc xoang cạnh mũi nằm trong vòng tuần hoàn tai - mũi - họng, nên khi bệnh tiến triển đến mức độ nào đó mà không được xử lý. Bệnh lý viêm xoang mũi hoàn toàn có thể lan sang các khu vực xung quanh trên để gây viêm nhiễm và biến chứng như: viêm tai giữa, áp xe mí mắt, viêm dây thần kinh thị giác, viêm họng, mất tiếng, mất khứu giác... Thực chất viêm xoang không quá nguy hiểm, tuy nhiên đây lại là cơ sở để phát triển nhiều biến chứng khó lường cho cơ thể như: 

1. Biến chứng nội sọ

Tình trạng nhiễm trùng tại các hốc xoang có thể lan đến xương sọ gây viêm tủy xương. Hoặc thậm chí biến chứng tới não gây viêm màng não hoặc áp xe não. Các biến chứng về nội sọ vô cùng nguy hiểm khi để lại nhiều di chứng ám ảnh đến suốt đời người bệnh như liệt nửa người, suy giảm nhận thức, mất ngôn ngữ, liệt dây thần kinh sọ, động kinh… Người bệnh phải cẩn trọng đề phòng khi cảm thấy xuất hiện một vài biểu hiện như buồn ngủ, cứng cổ, lú lẫn… Các biến chứng về nội sọ hoàn toàn có thể gây tử vong do nhiễm trùng huyết, nhồi máu, tăng áp lực nội sọ...

2. Biến chứng mạch máu 

Bệnh lý viêm xoang sàng hoặc xoang bướm phổ biến và gây ra nhiều biến chứng mạch máu nghiêm trọng như:

• Điển hình là biến chứng huyết khối tĩnh mạch hang. 
• Biến chứng kéo theo nhiều triệu chứng đau nhức, sụp mí, sốt cao kèm toát mồ hôi lạnh, mất thị lực, liệt vân nhãn…
• Biến chứng huyết khối tĩnh mạch hang không được kiểm soát hoặc can thiệp kịp thời có tỷ lệ 30% gây tử vong hoặc để đi chứng vĩnh viễn như mù, suy tuyến yên, đột quỵ…

3. Biến chứng ở thần kinh

Các tổn thương, phù nề tại hốc xoang hang chèn ép lên dây thần kinh có thể gây liệt các dây thần kinh thị giác, khứu giác, vận nhãn.

4. Biến chứng ở xương 

Ở viêm xoang trán, người bệnh nên cẩn trọng với một biến chứng cực kỳ nguy hiểm và tiềm ẩn là viêm tuỷ xương. Biến chứng này có thể hình thành một lô rò đến xương và kết tự lại gây hoại tử.

5. Biến chứng toàn thân 

Nhiễm trùng huyết hay suy đa tạng do máu và các cơ quan khác nhau trong cơ thể là các biến chứng có thể xảy ra khi bị viêm xoang.

Bệnh viêm xoang có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm

VI. Các phương pháp chẩn đoán viêm xoang

1. Chụp cắt lớp CT

Một sản phẩm của kỹ thuật hiện đại, bước tiến mới của khoa học được áp dụng nhiều trong khám và điều trị bệnh là chụp cắt lớp CT. Bằng phương pháp này bác sĩ sẽ thấy rõ hình ảnh trong các hốc xoang, tiêu biểu là các hình ảnh dịch chứa trong các xoang và chuẩn đoán ra các bất thường về bệnh lý. 

Một số trường hợp do giải phẫu bất thường nên bệnh lý hay tái phát, sử dụng chuẩn đoán cắt lớp CT vô cùng hữu ích để đưa ra kết luận tốt nhất cùng phương pháp điều trị phù hợp.

2. Nội soi mũi

Nội soi mũi là phương pháp chẩn đoán tiện dụng nhất khi chỉ cần sử dụng một ống nội soi nhỏ gắn camera là bác sĩ có thể quan sát được trực tiếp các khe xoang. Các tình trạng viêm nhiễm, đỏ, phù nề, xuất tiết xung quanh cũng được thấy rõ nét.

VII. Điều trị viêm xoang

Vì viêm xoang là bệnh có xu hướng mạn tính, rất khó để điều trị triệt để nên người bệnh cần phải xử lý kịp thời để tránh bệnh tiến triển nặng. Trong trường hợp đã tiến triển thành xoang mạn tính rồi, việc chữa khỏi là hoàn toàn không thể. Lúc này người bệnh cần chú trọng vào hạn chế thời gian bệnh tái phát hoặc giảm nhẹ triệu chứng sau mỗi đợt tái phát.

1. Điều trị viêm xoang theo phương pháp dân gian

Có rất nhiều bài thuốc dân gian trị viêm xoang bằng thảo dược như các bài thuốc chữa viêm xoang với cây hoa ngũ sắc, chữa viêm xoang với tỏi và gừng... Đây là những nguyên liệu dễ tìm với những cách thức thực hiện đơn giản, bạn có thể làm ngay tại nhà.

1.1. Chữa viêm xoang bằng tỏi 

Lượng kháng sinh, chống viêm lớn trong tỏi sẽ giúp giảm triệu chứng bệnh lý viêm xoang, đồng thời tăng cường miễn dịch cho người bệnh.

Có thể dùng tỏi trị viêm xoang bằng cách: Ăn trực tiếp tỏi sống, ngâm rượu tỏi, xông mũi bằng tỏi...

1.2. Chữa viêm mũi xoang với mật ong và chanh

Pha mật ong với chanh bằng nước ấm là một cách dân gian dùng để cải thiện tình trạng viêm xoang tái phát, vừa đơn giản lại hiệu quả.

Pha mật ong với chanh là một trong những cách chữa trị viêm xoang mũi dân gian, giúp bệnh được cải thiện tốt hơn

Bạn có thể sử dụng chanh và mật ong để chữa viêm xoang bằng cách uống nước chanh pha mật ong 2-3 lần/ ngày tác dụng loại bỏ dịch nhầy, ngăn ngừa vi khuẩn phát triển, dịu nhẹ giảm sưng khoang mũi...

1.3. Chữa viêm xoang mũi bằng gừng

Trong gừng có chứa chất oxy hóa, hợp chất gingerol tác dụng chữa trị viêm xoang. Sử dụng bằng cách xông mũi với gừng, uống trà gừng hoặc chườm ấm xoang mũi... 

2. Điều trị viêm xoang bằng Tây y 

Dựa theo tình trạng bệnh cấp tính hay mạn tính, vị trí xoang bị viêm mà bác sĩ sẽ đưa ra đơn thuốc và phương pháp điều trị phù hợp.

2.1. Sử dụng thuốc kháng sinh

Đơn thuốc điều trị viêm xoang thông thường thường bao gồm: kháng sinh, chống viêm, chống dị ứng, co mạch, giảm đau… Việc này giúp giảm triệu chứng sưng viêm nhanh chóng, giảm nhiễm trùng phù nề và cơn đau cho người bệnh. 

Mặc dù thuốc Tây y đem lại hiệu quả tức thời, tác dụng nhanh rõ ràng nhưng đi kèm với đó là nhiều tác dụng phụ nguy hiểm cho sức khoẻ. Người bệnh cần tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về liều lượng trong đơn và các lưu ý của bác sĩ. 

2.2. Sử dụng thuốc co mạch tại chỗ

Đây là loại thuốc sử dụng cho viêm xoang cấp tính với tác dụng làm giảm khả năng và triệu chứng bị xung huyết. Khi dùng, thuốc sẽ bắt đầu có tác dụng trong vòng 10 phút và duy trì tác dụng trong khoảng thời gian từ 2 - 6 giờ. 

2.3. Phẫu thuật 

Trong trường hợp bệnh nặng, việc dùng thuốc không có kết quả. Người bệnh lúc này được chỉ định phải phẫu thuật. Các thủ thuật được sử dụng trong phẫu thuật điều trị xoang là nạo, chữa vẹo vách ngăn, cắt bỏ polyp mũi…

Người bệnh chỉ nên thực hiện phẫu thuật khi liệu pháp thuốc không còn tác dụng. Vì thủ thuật này vừa tốn kém, lại ảnh hưởng trực tiếp đến sức đề kháng cơ thể khiến về sau rất  khó điều trị khi bệnh tái phát.

3. Điều trị viêm xoang bằng Đông y 

Đông y đi sâu tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh, tác động vào đúng căn nguyên đó để đưa ra hiệu quả điều trị tối ưu nhất. Vì viêm xoang là bệnh cơ địa, nên các phương pháp đi sâu vào tác động thay đổi cơ địa luôn là các phương pháp được ưu tiên nhất lúc này. Tác động vào làm thay đổi cơ địa, giúp giảm nhẹ các triệu chứng mỗi khi viêm xoang tái phát và hạn chế bệnh quay trở lại. Viêm xoang lại là bệnh cơ địa nên bệnh cũng khó điều trị dứt điểm. Cần tác động vào đúng căn nguyên, tức là tác động vào thay đổi cơ địa người bị bệnh… mới khiến bệnh được kiểm soát và xử lý kịp thời. 

Thị trường Đông y tràn lan, khó quy chuẩn kiểm soát, nhiều sản phẩm tác dụng vô thưởng vô phạt, sử dụng phức tạp đang là một điểm trừ khiến nhiều người bệnh e ngại khi nhắc đến. 

Được bào chế từ phương pháp và bài thuốc Ngự Y Mật Phương cung đình trứ danh, Quốc bảo chỉ dành dâng vua tiến chúa, Viên xoang Ngự Y Mật phương đưa lại tác dụng điều trị viêm xoang vượt trội và khác biệt hẳn so với Đông y thông thường.

Hơn thế nữa, khi đưa vào nghiên cứu và sản xuất phổ rộng tại nhà máy đạt chuẩn GMP-WHO, Viên Xoang Ngự y mật phương đạt chuẩn Đông y thế 2 cho phép người bệnh sử dụng tiện lợi hơn. Với dạng viên nén nhỏ, khả năng hấp thu và bảo quản cũng được tối ưu nhất có thể. Khả năng tác động vào thay đổi cơ địa người bệnh khiến sản phẩm không chỉ giúp thuyên giảm các triệu chứng nghẹt mũi, khó thở, nặng mặt do viêm xoang gây ra. Mà đồng thời còn đi sâu tác động vào căn nguyên gây bệnh để kiểm soát và hạn chế tối đa bệnh lý tái phát. 

Nhờ đó sản phẩm có tác dụng cả với những người bị viêm xoang mạn tính, xoang dai dẳng khó chữa, hay những người đã từng nạo xoang đều cho hiệu quả tốt ngoài mong đợi.