Viêm dạ dày: Nguyên nhân, Triệu chứng & Cách điều trị bệnh

I - Viêm dạ dày là gì?

Viêm dạ dày tên tiếng anh là Gastritis để chỉ tình trạng lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày bị bào mòn dưới tác động từ vi khuẩn HP, chế độ ăn uống hoặc chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học. Lúc này vùng niêm mạc bên trong dạ dày bị tổn thương và hình thành ổ viêm, ổ loét.

Nhiều người bị viêm dạ dày thường chủ quan, thờ ơ không biết biến chứng nguy hiểm của bệnh. Viêm dạ dày nếu không điều trị tốt dẫn đến viêm loét sâu hơn, bệnh tái đi tái lại nhiều lần hay xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày.

Người bị viêm dạ dày sẽ phát triển bệnh theo 2 hình thái chính bao gồm:

1. Viêm dạ dày cấp

Đây là hiện tượng lớp niêm mạc bên trong bao tử bị kích ứng đột ngột tạo nên cơn đau dai dẳng, dữ dội. Khi tiến hành nội soi kiểm tra, bên trong dạ dày người bệnh xuất hiện nhiều tế bào bạch cầu. Mặt khác niêm mạc dạ dày có thể xuất hiện vết nứt nhỏ hoặc chảy máu ít trên bề mặt.

2. Viêm dạ dày mạn tính

Viêm dạ dày mạn tính là hiện tượng viêm bên trong dạ dày kéo dài dai dẳng. Lúc này lớp niêm mạc ở bao tử bị mài mòn đi kèm với tế bào lympho phản ứng miễn dịch. Bệnh viêm bao tử mạnh tính không điều trị khoa học dễ gây ra biến chứng ung thu dạ dày.

Viêm dạ dày là bệnh lý phổ biến của đường tiêu hóa

II - Dấu hiệu, biểu hiện của bệnh viêm dạ dày

Viêm dạ dày ở thể nhẹ không xuất hiện triệu chứng điển hình đặc biệt các trường hợp do vi khuẩn HP gây ra. Các dấu hiệu dưới đây sẽ cho thấy khả năng bản thân đã bị mắc bệnh:

• Xảy ra cơn đau vùng thượng vị (phần bụng nằm ở khu vực dưới xương sườn). Các cơn đau này thường âm ỉ hoặc có thể kéo dài từ vài phút cho đến vài giờ. Đau vùng thượng vị thường xuất hiện lúc đói hoặc vào ban đêm.
• Cảm giác nôn nao, buồn nôn khó chịu, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nóng rát vùng thượng vị.
• Đường tiêu hóa của người bệnh không ổn định, lúc thì ỉa chảy, khi thì táo bón rất khó chịu, phiền toái.
• Người bệnh ăn uống không ngon, không ăn được nhiều. Người bệnh thường có cảm giác đầy trướng bụng; có cảm giác nóng rát, thức ăn trào lên phía cổ họng vô cùng khó chịu.
• Những cơn đau dạ dày vào ban đêm thường gây mất ngủ, chập chờn.
• Ngoài những dấu hiệu cơ bản kể trên, người bệnh cũng gặp một số những khó khăn trong quá trình hô hấp.

Tùy theo từng thể trạng, mức độ nghiêm trọng của bệnh mà mỗi cá nhân sẽ có những dấu hiệu khác nhau, ít nhiều chuyển biến theo thời gian. Người bệnh cần nhanh chóng phát hiện sớm triệu chứng để có phương án chữa trị hiệu quả, kịp thời.

Cơn đau ở vùng thượng vị là dấu hiệu đặc trưng của viêm dạ dày

III - Nguyên nhân gây bệnh viêm dạ dày

Nguyên nhân dẫn đến viêm dạ dày khá đa dạng, trong đó bao gồm cả yếu tố cơ địa, bệnh lý, thói quen sinh hoạt, ăn uống của người bệnh. Trong đó chúng ta có thể kể đến những nguyên nhân sau đây.

1. Nhiễm trùng vi khuẩn H. Pylori

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là một loại vi khuẩn phổ biến trong niêm mạc dạ dày mà hầu như mọi người đều bị nhiễm.

Loại vi khuẩn này có thể xâm nhập vào lớp niêm mạc dạ dày gây ra những tổn thương, viêm nhiễm dẫn đến viêm dạ dày cũng như một loạt các bệnh lý về tiêu hóa khác.

2. Uống nhiều rượu bia

Rượu bia, thuốc lá cùng nhiều đồ uống có cồn khác gây ra sự kích ứng, tổn thương lớp niêm mạc dạ dày. Chúng cũng làm tăng dịch tiết axit làm tổn thương lớp niêm mạc dẫn tới hiện tượng viêm loét, ợ hơi, ợ chua, tăng tiết axit gây viêm loét dạ dày.

Những người uống rượu bia nhiều thường hay gặp phải những căn bệnh về dạ dày. Còn đối với những người đã sẵn có bệnh lý về dạ dày thì việc uống nhiều bia rượu sẽ càng làm cho bệnh nặng thêm.

3. Tinh thần căng thẳng, mệt mỏi

Theo y học, hệ thống đường tiêu hóa được điều khiển bởi hệ thống thần kinh ruột. Vì vậy khi tinh thần căng thẳng, stress kéo dài là nguyên nhân gây bệnh viêm dạ dày.

Stress có thể gây ra sự tăng tiết axit trong dạ dày, gây chứng đầy chướng khó tiêu. ợ hơi, ợ chua, người mệt mỏi…

Căng thẳng, stress không chỉ là “thủ phạm” gây nên bệnh viêm dạ dày mà còn khiến cho hệ tiêu hóa gặp phải các vấn đề khác như viêm đại tràng, trào ngược dạ dày - thực quản, hội chứng ruột kích thích.

4. Tác động của tuổi tác

Viêm dạ dày được coi như một căn bệnh “quốc dân”, nhưng thường gặp nhiều hơn ở những người trong độ tuổi trung niên, cao tuổi.

Trên thực tế, bệnh viêm dạ dày cũng đang có xu hướng trẻ hóa do chế độ ăn uống, lối sống chưa khoa học: ăn nhanh, bỏ bữa, stress, căng thẳng; uống nhiều bia rượu, ăn uống không hợp vệ sinh.

5. Biến chứng phụ từ thuốc

Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nên bệnh viêm dạ dày. Việc dùng nhiều thuốc tân dược, kháng sinh để giảm đau, điều trị bệnh có thể gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến dạ dày.

Để tránh tính trạng này chúng ta nên chú ý nghe theo sự tư vấn, kê toa của bác sĩ và không nên lạm dụng nhiều tránh hệ lụy xấu cho sức khỏe.

IV - Chẩn đoán bị mắc viêm dạ dày như thế nào?

Rất nhiều người bệnh thường bị nhầm lẫn các triệu chứng viêm dạ dày với các rối loạn tiêu hóa thông thường.

Tuy nhiên chúng ta không được chủ quan, thờ ơ; ngay khi nhận thấy các dấu hiệu cơ bản kéo dài trong thời gian trên 1 tuần. Nếu các triệu chứng viêm dạ dày không thuyên giảm người bệnh cần chủ động đến thăm khám để tránh ảnh hưởng sức khỏe.

Trước tiên các bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về tiền sử bệnh, triệu chứng liên quan, mức độ cơn đau như thế nào… Sau đó bác sĩ tiến hành các bước chẩn đoán để mang đến kết quả chính xác nhất.

• Nội soi để xác định, đánh giá chính xác tổn thương viêm nhiễm dạ dày. Trong quá trình đó, bác sĩ cũng sẽ test HP để biết mức độ viêm nhiễm.
• Chụp X quang tiêu hóa để đánh giá mức độ tổn thương các vết loét dạ dày cũng như các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa khác.
• Người bệnh cũng sẽ được xét nghiệm máu, phân, hơi thở, nước bọt để đánh giá chính xác tình trạng thiếu máu, hồng cầu và nồng độ các enzym tại vị trí niêm mạc dạ dày, sự tồn tại của vi khuẩn HP.

V - Bệnh viêm dạ dày có nguy hiểm không?

Ở Việt Nam, viêm dạ dày khá phổ biến, tuy nhiên vẫn rất nhiều người chủ quan, thờ ơ. Người bệnh không có điều trị kịp thời sẽ khiến bệnh nặng lên và gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Một số biến chứng khi mắc viêm dạ dày như:

1. Hẹp môn vị dạ dày

Môn vị nằm ở phía cuối của dạ dày, tiếp giáp gần với đại tràng. Trường hợp bị viêm dạ dày đã lâu, môn vị sẽ bị xơ hóa, chức năng bị suy giảm ảnh hưởng đến việc đẩy thức ăn xuống ống tiêu hóa.

Đây là biến chứng xảy ra khá phổ biến với những triệu chứng vô cùng khó chịu:

• Các cơn đau bụng dồn dập và kéo dài, thường bị đau vùng trên rốn.
• Bụng đầy chướng, có cảm giác buồn nôn. Sau khi nôn xong sẽ đỡ hơn.
• Cảm giác người mệt mỏi, lờ đờ, không còn sức lực. Người gầy sút, da nhăn.

2. Thủng dạ dày

Viêm dạ dày không được chữa khỏi sớm và dứt điểm có thể dẫn đến thủng dạ dày.

Khi những ổ viêm loét vượt qua lớp màng bảo vệ bên ngoài của dạ dày khiến cho dịch tiêu hóa tràn vào bên trong ổ bụng làm hoại tử các cơ quan khác.

Một số dấu hiệu nhận biết như sau:

• Người bệnh sẽ thấy có những cơn đau ở vùng thượng vị dạ dày đột ngột, dữ dội, rất khó kiểm soát được. Sau đó cơn đau có xu hướng lan rộng ra các vùng khác như bụng, ngực, vai kéo dài liên tục.
• Người bệnh mệt mỏi, chân tay lạnh, cảm giác không đủ sức, choáng, da xanh xao.

Dạ dày xuất hiện lỗ thủng do ổ viêm loét phá vỡ niêm mạc dạ dày

3. Xuất huyết tiêu hóa

Là tình trạng máu chảy vào ống tiêu hóa, người bệnh sẽ bị nôn ra máu hoặc đi cầu ra máu. Cùng tùy theo mức độ tổn thương của niêm mạc dạ dày mà xuất huyết xảy ra ở cấp độ nhẹ, nặng.

4. Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là biến chứng chứng nguy hiểm nhất của căn bệnh viêm dạ dày. Chúng ta có thể phát hiện rõ ràng bệnh thông qua những dấu hiệu sau đây:

• Thường xuyên đầy chướng bụng, ăn uống không tiêu, ợ nóng, ợ hơi.
• Các cơn đau dạ dày xuất hiện nhiều lần.
• Càng ngày càng chán ăn, ăn uống không ngon miệng.
• Sụt cân không rõ được nguyên nhân, đi ngoài phân xấu, thậm chí lẫn máu.
• Việc điều trị ung thư dạ dày chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố, quan trọng chính là sự tiến triển của bệnh ở mỗi giai đoạn. Một số phương pháp điều trị phổ biến được dùng hiện nay là phẫu thuật, hóa trị, xạ trị…

VI - Cách chữa trị bệnh viêm dạ dày như thế nào?

Viêm dạ dày sẽ bị tái đi tái lại nếu không có cách điều trị hiệu quả, triệt để. Điều trị bệnh cần loại bỏ đi các nguyên nhân gây bệnh.

Thông thường phổ biến sẽ được điều trị nội khoa, thay đổi lối sống cũng như các phương pháp điều trị tại nhà.

1. Thay đổi sinh hoạt, dinh dưỡng khi bị viêm dạ dày nhẹ

Trường hợp viêm dạ dày nhẹ người bệnh có thể thực hiện các biện pháp tại nhà như: xoa bụng, chườm ấm, tập hít thở đều. Bên cạnh đó sử dụng các dược liệu tự nhiên chữa viêm dạ dày như gừng, nghệ, mật ong, nha đam. Ngoài ra, người bị bệnh nên thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt như sau:

• Chia bữa ăn hằng ngày thành nhiều bữa nhỏ, khoảng 4 - 5 bữa để dạ dày sẽ luôn có thức ăn để trung hòa dịch vị. Mỗi bữa nên ăn ít để dạ dày không bị quá tải và thực hiện chức năng tiêu hóa ổn định.
• Trong thực đơn nên hạn chế tối đa loại thực phẩm gây kích ứng tới niêm mạc dạ dày như đồ chua, giấm, ớt, tỏi, tiêu,...
• Tránh xa bia rượu, thuốc lá, đồ uống có cồn vì chúng có thể gây tổn thương đến niêm mạc dạ dày.
• Chú ý đến các loại thuốc đang dùng, một số loại thuốc có nguy cơ cao làm tăng nguy cơ bị viêm dạ dày. Bạn có thể trao đổi trực tiếp với bác sĩ để chuyển sang loại thuốc khác phù hợp hơn.

2. Điều trị nội khoa bệnh viêm dạ dày

Tùy thuộc vào mức độ bệnh, nguyên nhân gây bệnh mỗi cá nhân sẽ có phác đồ điều trị riêng. Những loại thuốc phổ biến trong điều trị bệnh dạ dày, gồm có:

1.1. Thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn HP

Sau khi xác định trong hệ tiêu hóa có vi khuẩn HP, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh, có thể phối hợp nhiều loại cùng một lúc để diệt vi khuẩn.

Thời gian điều trị thường từ 1 - 2 tuần, một số loại được dùng phổ biến như: Clarithromycin, Amoxicillin, Levofloxacin.

1.2. Thuốc kháng axit, trung hòa axit dạ dày

Một số nhóm thuốc trung hòa axit dạ dày phổ biến: nhóm thuốc Antacid, nhôm hydroxyd, magie hydroxyd giúp giảm nhanh chóng cơn đau dạ dày.

1.3. Thuốc chẹn histamin H2

Những loại thuốc này thường có tác dụng làm giảm đáng kể lượng axit có trong đường tiêu hóa. Đồng thời nhóm thuốc này có tác dụng đẩy lùi các cơn đau do viêm, thúc đẩy quá trình chữa lành tổn thương lớp niêm mạc dạ dày.

Sử dụng thuốc đặc trị bệnh viêm dạ dày

VII - Biện pháp để phòng tránh bệnh viêm dạ dày

Viêm dạ dày cấp tính và mạn tính đã trở thành cơn ác mộng đối với rất nhiều người. Căn bệnh không chỉ gây hạn chế trong công việc, sinh hoạt thường ngày mà còn là nỗi đe dọa thường trực khi tái phát nhiều lần.

Đối với viêm dạ dày cũng như các căn bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa khác, hạn chế các yếu tố nguy cơ gây bệnh. Nhất là sự tồn tại và phát triển của vi khuẩn HP.

• Hạn chế việc ăn, uống chung bát đũa với người khác.
• Trước khi ăn nên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch.
• Ăn thức ăn đã được nấu chín hoàn toàn, không ăn đồ tươi sống, thực phẩm ôi thiu, không rõ nguồn gốc.

Bệnh viêm dạ dày là bệnh tiêu hóa phổ biến nhưng mọi người thường chủ quan khiến bệnh tình ngày càng nặng thêm. Người bị viêm dạ dày không tìm hiểu chẩn đoán và tìm hiểu nguyên nhân bệnh dễ gây ra biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe. Vì thế người bệnh khi có triệu chứng khác thường về hệ tiêu hóa cần đến cơ sở ý tế để thăm khám kịp thời.