Đầy hơi chướng bụng: Nguyên nhân, Cách nhận biết & Điều trị hiệu quả

I - Đầy hơi chướng bụng là gì?

Đầy hơi chướng bụng là sự gia tăng của lượng khí dư thừa gia tăng trong hệ tiêu hóa. Tình trạng có thể phát triển tùy theo mức độ và biến mất theo thời gian. Đây được xem là phản ứng bình thường của cơ thể những khi diễn ra với tần suất liên tục sẽ gây cảm giác khó chịu.

Phần lớn người hay bị đầy hơi là do rối loạn tiêu hóa hoặc lượng hormone biến đổi trong từng giai đoạn. Tuy nhiên triệu chứng đầy hơi chướng bụng kéo dài đi kèm biểu hiện khác thì mọi người không nên chủ quan. Có thể đây là dấu hiệu của nhiều bệnh lý liên quan đến tiêu hóa nên mọi người cần thăm khám kịp thời.

Khi đầy hơi cảm giác như bụng phình to hơn so với bình thường

II - Dấu hiệu khi bị đầy hơi chướng bụng

Cảm giác đầy hơi chướng bụng thực chất là lượng khí trong hệ tiêu hóa gia tăng bất thường. Việc này bạn dễ dàng nhận biết qua các triệu chứng điển hình dưới đây:

• Biểu hiện đau căng tức, khó chịu ở vùng thượng vị
• Họng có cảm giác nóng rát đi kèm tình trạng buồn nôn
• Ợ hơi, ợ chua liên tục trong ngày
• Bụng trong trạng thái đau lâm râm, ì ạch kèm khó chịu ở phía trên
• Một số trường hợp còn bị táo bón hoặc tiêu chảy nặng

III - Nguyên nhân dẫn đến đầy hơi chướng bụng

Hiện tượng chướng bụng đầy hơi kéo dài được phát hiện thông qua các biểu hiện điển hình. Việc tìm ra nguyên nhân của chứng đầy hơi là cách tốt nhất để điều trị cảm giác khó chịu ở vùng bụng. Dưới đây là những lý do điển hình dẫn đến tình trạng đầy hơi đau bụng khó chịu.

1. Do cơ địa

Người bệnh đã bao giờ thắc mắc rằng: Dù sinh hoạt và chế độ ăn giống nhau, khu vực sống như nhau... vậy mà có người mắc, có người lại không? Đây được coi là do yếu tố cơ địa, gây ra tình trạng đầy hơi chướng bụng kèm theo các triệu chứng như đau bụng, đau vùng thượng vị, ợ hơi, ợ chua, ợ nóng...

Người bị chướng bụng đầy hơi kéo dài là triệu chứng của bệnh dạ dày, gốc rễ của nó là vì cơ địa không được tốt.

Theo Đông y gốc rễ của tình trạng này là vì cơ địa tỳ vị bị suy yếu dẫn đến:

• Giảm chức năng co bóp thức ăn tiêu hóa của dạ dày.
• Kích thích cơ thắt thực quản bị giãn nở.
• Co thắt thực quản dưới bị rối loạn hoạt động, đóng mở không đúng lúc.

Yếu tố này sẽ gây ứ đọng lại thức ăn dẫn tới chướng bụng, khó tiêu.

2. Do tích tụ nhiều khí trong ruột

Việc tích tụ khí oxy và nitơ trong hệ tiêu hóa quá lâu đều dễ dàng dẫn đến đầy hơi chướng bụng, buồn bực. Tích khí xảy ra khi ăn một số loại thực phẩm không tốt cho dạ dày, chỉ cần thay đổi chế độ ăn là có thể giúp kiểm soát được lượng khí trong cơ thể.

Đặc biệt sẽ tiết ra nhiều hơn khi nôn và trào ngược axit dạ dày sẽ tích tụ một ít lượng không khí vào cơ thể và gây tích tụ trong ruột.

Khi lượng khí đã tích tụ lâu, cơ thể cần tìm biện pháp để đẩy nó ra ngoài bằng cách ợ hoặc xì hơi. Thức ăn vào dạ dày và ruột non nhưng không tiêu hóa được hết sẽ bị đầy hơi khi thức ăn xuống ruột già.

Đầy hơi chướng bụng do bụng chứa nhiều khí

3. Ăn nhiều thực phẩm khó tiêu

Ăn nhiều món ăn khó tiêu và ăn uống không đúng cách là nguyên nhân chính dẫn đến tính trạng chướng bụng đầy hơi kéo dài. Các món ăn chế biến từ tinh bột như lúa mì, yến mạch, các loại đậu, chế phẩm từ sữa hay thực phẩm nhiều chất béo khiến triệu chứng bụng đầy hơi kéo dài.

Ngoài ra, còn một số thực phẩm hấp thu khí nhiều hơn như: Chất tạo ngọt, chất xơ, đồ uống có gas... Đối với người không dung nạp lactose sẽ tạo ra một lượng khí lớn. Đặc biệt, thói quen ăn quá nhanh, vừa ăn vừa xem tivi khiến lượng khí tích tụ nhiều trong bụng.

4. Đầy hơi chướng bụng do rối loạn chuyển hóa

Rối loạn chuyển hóa xảy ra khi cơ thể nạp nhiều tinh bột hoặc sự quá trình lên men của các vi sinh vật phức tạp từ hệ vi khuẩn đường ruột.

Cơ thể có biểu hiện thiếu hụt enzyme lactase, tình trạng suy tuyến tụy, hệ thống đường tiêu hóa bị rối loạn dẫn tới tăng hàm lượng hơi trong ruột. Việc hơi bị tạo ra do quá trình lên men các chất cacbonhydrat chưa tiêu hóa được và hàm lượng chất xenlulo dẫn đến tiểu tiện nhiều lần.

5. Hệ tiêu hóa bị rối loạn

Rối loạn vận động nhu động ruột, khiến dạ dày khó tiêu hóa, cảm giác thức ăn luôn đầy trong bụng. Khi thức ăn di chuyển chậm xuống ruột dẫn tới việc tiêu hóa thức ăn gặp khó khăn hoặc tình trạng viêm, tắc đường mật do rối loạn bài tiết.

6. Dư thừa vi khuẩn trong ruột

Giảm lượng axit trong dạ dày và cơ ruột non giảm co bóp tạo cơ hội thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Tình trạng này xảy ra có thể xuất hiện thêm biểu hiện chướng bụng đầy hơi, khó chịu, tiêu chảy, mệt mỏi.

Sự phát triển quá mức của các vi khuẩn trong đường ruột

7. Trào ngược dạ dày

Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản gây ra chứng ợ hơi, ợ chua có thể kèm theo nhiều triệu chứng khác như đau tức bụng, tức ngực, bị đầy hơi, ho liên tục, hôi miệng... Người bị trào ngược dạ dày luôn xuất hiện cảm giác căng tức đồng thời ợ hơi liên tục để bụng dễ chịu.

8. Hội chứng ruột kích thích

Xuất hiện khi dây thần kinh ở ruột nhạy cảm, căng thẳng quá mức, do thức ăn bị tích tụ trong ruột già quá lâu hay thời gian lượng thức ăn tiêu hóa quá nhanh. Hội chứng gây ảnh hưởng tới quá trình hoạt động của hệ tiêu hóa và ruột.

Triệu chứng đầy hơi chướng bụng, đau bụng, rối loạn tiêu hóa... có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng tùy thuộc vào cơ địa mỗi người.

Các nguyên nhân khác có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bụng đầy hơi:

• Sức khỏe có vấn đề: Cơ thể mắc một số bệnh như bệnh viêm ruột thành (ảnh hưởng tới tá tràng và đại tràng), viêm loét đại tràng hoặc nghiêm trọng hơn là tình trạng ung thư dẫn tới tình trạng tắc nghẽn trong ruột.
• Táo bón: Việc không đào thải được các chất ra khỏi cơ thể, khiến lượng khí thừa cũng không ra ngoài được, gây tích tụ khó chịu.
• Bệnh nhiễm trùng đường ruột khác: Bị nhiễm trùng do virus, vi khuẩn trong hệ tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm làm gây ra tích tụ khí trong cơ thể.
• Sử dụng một số loại thuốc: Kháng sinh làm rối loạn đến hệ vi khuẩn của đường ruột gây ra đầy hơi. Lạm dụng thuốc nhuận tràng cũng là nguy cơ làm tăng nguy cơ bị đầy hơi.

Ngoài ra, những đối tượng sau cũng cần lưu ý đến hiện tượng bụng đầy hơi như: Phụ nữ đang mang thai, tiền mãn kinh, lạc nội mạc tử cung, thoát vị...

IV - Hay bị chướng bụng đầy hơi có nguy hiểm không?

Triệu chứng bị đầy hơi chướng bụng không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên nó lại làm ảnh hưởng tới quá trình sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Vì không đơn giản chỉ xuất hiện đầy hơi chướng bụng kéo dài mà còn kèm theo các triệu chứng khác, do đó nên đi tới các cơ sở y tế thăm khám nếu:

• Bị chán ăn, khẩu vị thay đổi.
• Đi ngoài nhiều lần.
• Đi ngoài ra máu hoặc phân bất thường.
• Tình trạng táo bón kéo dài.
• Nôn hoặc buồn nôn thường xuyên.
• Cân nặng bị sụt đột ngột.
• Có thể xuất hiện sốt cao do cơn đau quá mạnh.

Người bị đầy hơi không nguy hiểm đến sức khỏe

V - Nên làm gì để trị chướng bụng đầy hơi kéo dài

Người hay bị chướng bụng đầy hơi khiến cuộc sống sinh hoạt bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Căn cứ vào mức độ bệnh mà mọi người có thể áp dụng kết hợp các phương pháp dưới đây:

1. Mẹo chữa đầy hơi chướng bụng theo cách dân gian

Tình trạng khó chịu này đa phần ai cũng từng trải qua, trong dân gian xưa và nay đều lưu truyền lại bài thuốc cải thiện tình trạng đầy hơi chướng bụng kéo dài giúp cải thiện bệnh.

1.1 Cách xoa bụng chữa đầy hơi

Dùng tay massage lên vùng bụng là cách làm hiệu quả để chữa bụng đầy hơi. Cách massage bụng được tiến hành chi tiết như sau:

• Thoa dầu nóng đều lên 2 tay
• Dùng 2 tay massage nhẹ nhàng quanh bụng theo chiều kim đồng hồ
• Tay lần lượt massage từ hạ sườn trái rồi di chuyển xuống dưới và sang phải
• Thực hiện động tác đến khi tình trạng ợ hơi thuyên giảm

1.2 Trị đầy hơi bằng tỏi

Ngoài việc lấy để làm gia vị cho món ăn thì tỏi có tác dụng trong hỗ trợ điều trị nhiều bệnh như cúm, dạ dày và giảm tình trạng đầy hơi chướng bụng, khó tiêu hiệu quả. Thực hiện theo 2 cách dưới đây:

• Cách 1: Chuẩn bị tỏi bóc vỏ, sau đó rửa sạch giã nát và trộn cùng với 5g đường (có thể dùng đường phèn và đường ăn hằng ngày). Pha hỗn hợp với 60ml nước ấm, sau đó ngày 2 lần, mỗi lần uống uống 30ml.
• Cách 2: Dùng 1 củ tỏi rồi nướng lên, đặt lên rốn cách qua miếng gạc hoặc vải mỏng để giúp đẩy khí ra ngoài giúp bụng dễ chịu.

1.3 Dùng quế

Đối với quế có 2 cách để đẩy lùi tình trạng chướng bụng đầy hơi kéo dài như sau:

• Cách 1: Hòa tan nửa thìa bột quế đã mua sẵn hòa tan với 250ml nước, sau đó đun sôi và gạn lấy nước uống sau khi ăn.
• Cách 2: Pha nửa thìa cafe bột quế với một ly sữa ấm, uống khi cơ thể cảm thấy chướng bụng, bị đầy hơi, khó tiêu.

Sử dụng quế để chữa chúng đầy hơi chướng bụng nhanh chóng

1.4 Sử dụng gừng

Gừng được coi như một loại dược liệu tốt cho cơ thể với nhiều tác dụng như cải thiện đầy hơi, giải độc, trị cảm, rối loạn tiêu hóa... Có 3 cách dùng gừng trong giúp tình trạng đầy hơi chướng bụng giảm sút:

• Cách 1: Cắt vài lát gừng mỏng pha với nước nóng.
• Cách 2: Uống 1 cốc trà gừng ngay sau khi ăn để giảm áp lực khó chịu của bụng.
• Cách 3: Rửa sạch gừng và đập nát pha với nước nóng trong 30 phút sau đó thêm 1 thìa mật ong, khuấy đều, uống liên tục từ 2-3 ngày sau mỗi bữa ăn.

1.5 Chườm nóng

Dùng túi chườm nóng hoặc khăn ấm đặt lên vùng bụng hoặc vị trí bên sườn để làm giảm hiện tượng chướng bụng đầy hơi. Lưu ý, nhiệt độ ở túi chườm để ở mức vừa phải để tránh tình trạng bỏng rát vùng bụng.

1.6 Sử dụng hạt tiêu

Hạt tiêu là gia vị tạo hương thơm cho món ăn và là loại thực phẩm giúp đẩy lùi tình trạng đầy hơi chướng bụng nhanh chóng.

• Cách làm: Dùng ½ thìa bột cafe khô trộn đều với hỗn hợp đường và sữa chua ăn ngay để thấy hiệu quả.

1.7 Dùng chanh trị đầy hơi

Để cải thiện hệ tiêu hóa và đảm bảo chúng vận hành trơn tru thì người bệnh nên uống 1 lý nước chanh vào các buổi sáng. Tính axit trong chanh sẽ thực hiện công việc sản sinh lượng axit clohidric - chất có nhiệm vụ kích thích tiêu hóa thức ăn.

2. Dùng thuốc trị đầy hơi chướng bụng

Các nhóm thuốc có tác dụng giảm triệu chứng đầy hơi chướng bụng phổ biến gồm:

• Nhóm thuốc chứa thành phần Alpha-Galactosidase: Giúp loại bỏ đường tự nhiên trong các loại thức ăn gây đầy bụng.
• Nhóm thuốc chứa thành phần Simethicone: Tác dụng thúc đẩy thức ăn được tiêu hóa nhanh.
• Nhóm thuốc có thành phần lactase: Phân hủy đường lactose trong một số thực phẩm.

Việc điều trị triệu chứng thôi chưa đủ, để có thể đi đúng hướng điều trị mang lại kết quả cao là vừa có thể làm giảm triệu chứng vừa có thể tác động đến cơ địa của mỗi người. Từ đó tình trạng chướng bụng đầy hơi mới có thể ngăn chặn tái phát.

Viên dạ dày Ngư y mật phương Đông y thế hệ 2 được bào chế và sản xuất tại nhà máy đạt chất lượng của Dược Phẩm Nhất Nhất sẽ giúp thay đổi cơ địa tỳ vị cụ thể như:

• Giảm tiết axit, giảm đầy chướng, ngắn kích thích cơ thắt thực quản.
• Giảm áp lực tình trạng ép ngược lên cơ thắt thực quản.
• Tăng cường chức năng dạ dày, giảm rối loạn co thắt.

Sử dụng thuốc đặc trị tình trạng chướng bụng đầy hơi kéo dài

VI - Biện pháp phòng ngừa chứng đau bụng đầy hơi

Đầy hơi chướng bụng gây cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến thói quen sinh hoạt. Vì vậy, phòng ngừa đầy hơi là cách tốt nhất để người bệnh cỉa thiện tình trạng hệ thống tiêu hóa tích tụ khí. Dưới đây là một số biện pháp bạn hãy áp dụng để giúp ngăn ngừa bụng đầy hơi:

• Ăn uống chậm rãi: giúp mọi người hạn chế hiện tượng nuốt phải không khí, góp phần tạo ra khí và bị đầy hơi.
• Tránh sử dụng thực phẩm tạo khí: hạn chế ăn các món ăn chế biến từ đậu, bông cải xanh, bắp cải, hành tây, đồ uống có ga và một số loại trái cây. Hãy chú ý đến phản ứng của cơ thể và hạn chế hoặc tránh những thực phẩm này nếu chúng có xu hướng gây đầy hơi.
• Bổ sung chất xơ khoa học: Chất xơ rất cần thiết cho hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh nhưng lượng chất xơ tăng đột ngột có thể gây đầy hơi. Nếu bạn đang tăng lượng chất xơ, hãy thực hiện dần dần để cơ thể thích nghi hiệu quả.
• Cẩn trọng khi dùng chất tạo ngọt nhân tạo: các chất tạo ngọt như sorbitol và mannitol gây tình trạng đầy hơi và chướng bụng.
• Hạn chế nhai kẹo cao su và sử dụng ống hút: Nhai kẹo cao su và uống bằng ống hút khiến bạn nuốt nhiều không khí và tăng sinh khí.
• Duy trì hoạt động thể chất: Hoạt động thể chất khoa học giúp kích thích tiêu hóa và ngăn ngừa sự tích tụ khí. Tham gia các bài tập hoặc hoạt động thúc đẩy vận động và giúp duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
• Giảm căng thẳng, mệt mỏi: Căng thẳng và lo lắng tác động đến quá trình tiêu hóa bao gồm chứng đầy hơi. Tìm các biện pháp giảm căng thẳng phù hợp với bạn như tập thể dục, thiền, hít thở sâu hoặc tham gia vào sở thích.

Để khắc phục tình trạng đầy hơi chướng bụng hoàn toàn cần sự phối hợp giữa thói quen sinh hoạt, ăn uống và quá trình sử dụng thuốc điều trị. Các biện pháp cần được ứng dụng linh hoạt, khoa học để đạt kết quả cao nhất. Trong thời gian điều trị không nên đốt cháy giai đoạn mà cần thực hiện theo lộ trình để tránh tổn thương sức khỏe.