Bốc hỏa: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

I. Bốc hỏa là gì?

Người bốc hỏa là tình trạng nóng bừng bắt nguồn từ bên trong cơ thể không phải do tác động từ môi trường bên ngoài vào. Các cơn bốc hỏa biểu hiện người bị nóng đột ngột bắt đầu từ mặt cho đến ngực, rồi lan rộng ra toàn cơ thể. Nguyên nhân xảy ra tình trạng này là khi nồng độ hormone estrogen trong cơ thể có sự thay đổi, đặc biệt bốc hỏa phổ biến xuất hiện ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh.

Bên cạnh cơ thể có thể bị nóng nhiều, dồn dập khi xuất hiện các cơn bốc hỏa thì còn kèm theo các triệu chứng như:

• Đổ mồ hôi, tim đập nhanh.
• Mặt đỏ bừng hoặc đỏ bừng toàn thân.
• Toàn thân ớn lạnh, bồn chồn bứt rứt.
• Mất ngủ, ngủ không sâu giấc…

II. Chứng bốc hỏa kéo dài bao lâu?

Mức độ và tần suất bốc hỏa ở mỗi trường hợp cá nhân lại khác khác nhau. Trường hợp đôi khi mới gặp một cơn bốc hỏa nhưng cũng có trường hợp tần suất xuất hiện liên tục có thể từ 4-5 cơn và có thể kéo dài hơn nếu chịu thêm áp lực và căng thẳng. Thời gian bốc hỏa trung bình ở mỗi người là khoảng vài phút (3-4 phút). Đôi khi bốc hỏa xuất hiện các cùng triệu chứng khác và có thể kéo dài đến 30 phút.

Có những phụ nữ không phải trải qua bốc hỏa, có người lại chỉ trải qua trong một thời gian ngắn, nhưng nhiều trường hợp bốc hỏa xuất hiện ở giai đoạn mãn kinh và triệu chứng có thể kéo dài ra đến 10 năm hoặc hơn. Và tính theo con số trung bình thì phụ nữ sẽ trải qua cơn bốc hỏa trong vòng 7 năm. 

III. Nguyên nhân khiến người bốc hỏa

Các nguyên nhân chủ yếu khiến người bốc hỏa chưa được khẳng định chính xác, nhưng các chuyên gia và bác sĩ đa đưa ra một số nguyên nhân dẫn tới tình trạng này gồm có:

• Hormone rối loạn: Lượng hormone nội tiết tố trong cơ thể nữ giới bị giảm đột ngột dẫn đến gây nóng bốc hỏa trong người. Đối với bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh có thể giải thích rằng sự lão hóa suy yếu hoạt động của bộ ba hệ buồng trứng - tuyến yên - não bộ dẫn đến đứt đoạn khả năng truyền tín hiệu giữa não bộ chuyển xuống tuyến yên và buồng trứng nơi sản sinh ra 3 hormone nội tiết là estrogen, testosterone và progesterone. Sụt giảm lượng hormone nội tiết dẫn đến rối loạn khả năng kiểm soát thân nhiệt của vùng dưới đồi, não bộ ghi nhận nhiệt độ cơ thể bị sai lệch dẫn đến mệnh lệnh giải phóng thân nhiệt khiến cơ thể bốc hỏa. 
• Ảnh hưởng của thuốc: Tác dụng phụ của một số loại thuốc giảm đau hay thuốc chống trầm cảm hoặc sử dụng quá nhiều thuốc tránh thai trong thời gian dài cũng làm rối loạn hoạt động của trục tuyến yên và hạ đồi gây bốc hỏa trong người.
• Thừa cân, béo phì: Phụ nữ thừa cân dễ gây ra tình trạng nóng bốc hỏa trong cơ thể với tần suất dày đặc hơn. Chính vì thế mà việc nếu cân nặng được kiểm soát tốt cơ thể không bị quá béo cũng là một cách hiệu quả hạn chế và phòng ngừa bốc hỏa.
• Tâm lý bất ổn: Cảm giác bứt rứt, khó chịu, stress kéo dài  khiến cơ thể sản sinh hormone progesteron ít đi dễ dẫn tới bốc hỏa.
• Nguyên nhân khác: Các yếu tố xung quanh như môi trường, chế độ ăn uống hoặc mắc một số bệnh lý liên quan cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng bốc hỏa ở phụ nữ.

III. Phòng ngừa và điều trị bốc hỏa

Tình trạng người bốc hỏa do nội tiết tố nữ bị thay đổi hoặc mất cân bằng nên nếu không điều chỉnh lại các thói quen sinh hoạt hay nhờ tới sự can thiệp khác thì khó có thể tự phục hồi và cải thiện cơn bốc hỏa. Phụ nữ trong độ tuổi từ 40 trở lên, bắt đầu có dấu hiệu của mãn kinh nên chuẩn bị sớm tinh thần thay đổi thói quen sinh hoạt để tránh cơn bốc hỏa làm ảnh hưởng tới quá trình hoạt, tiến độ công việc, tâm lý và sức khỏe.

1. Điều trị bốc hỏa bằng phương pháp tự nhiên

Bốc hỏa là tình trạng phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh phần lớn đều gặp phải và nhiều phương pháp tự nhiên sẽ có thể cải thiện được các triệu chứng. Các biện pháp tự nhiên bạn có thể thực hiện để cải thiện và kiểm soát bốc hỏa trong người gồm có:

• Điều chỉnh lại lối sống, sinh hoạt khoa học: Xây dựng môi trường sống trong lành & an toàn, tập luyện thể thao đều đặn giúp nâng cao sức khỏe, thể lực cho cơ thể. 
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung nội tiết tố từ thực phẩm tự nhiên giàu phytoestrogen, tăng cường sử dụng các thực phẩm có tính mát, giảm tiêu thụ các thực phẩm cay, nóng hay đồ uống có caffein, rượu bia, thuốc lá...
• Tích cực duy trì tâm trạng vui vẻ, lạc quan: Trò chuyện tâm sự với bạn bè người thân để giải tỏa cảm xúc mỗi khi bị trầm cảm, lo âu. Tập các bộ môn giúp cân bằng kiểm soát tốt cảm xúc như thiền, yoga…
   

Đối với bệnh lý nào cũng vậy, việc kết hợp các biện pháp tự nhiên cùng với thuốc để tăng hiệu quả điều trị là điều rất khả quan. 

Theo các chuyên gia, tình trạng này được phát ra đều là do phản ứng của cơ thể khi hàm lượng estrogen bị thuyên giảm. Do đó, khi kê đơn thuốc, thường bác sĩ sẽ chọn sản phẩm bổ sung nội tiết tố cho người bệnh. 

2. Phương pháp thay thế HRT

Liệu pháp HRT (thay thế hormone) được lựa chọn dành cho những đối tượng có triệu chứng bốc hỏa nặng với tần suất xuất hiện nhiều lần trong ngày. 

Áp dụng HRT giúp cân bằng lại nồng độ hormone, cải thiện tình trạng bốc hỏa và các triệu chứng kèm theo như mất ngủ, tâm lý bất ổn, ra mô hôi nhiều vào ban đêm… Khi dừng áp dụng HRT, các triệu chứng cùng với bốc hỏa có thể lại xuất hiện trở lại.

Cách điều trị thay thế hormone tuy cải thiện được các triệu chứng tốt nhưng lại gây ra một số tác dụng phụ như: Đau nhức ngực, đầy hơi, đau đầu, buồn nôn… Nếu đây là phương pháp không phù hợp bạn có thể nhận tư vấn từ bác sĩ để áp dụng cách điều trị khác phù hợp hơn.

Những đối tượng sau cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi quyết định áp dụng phương pháp HRT: 

• Người có tiền sử đột quỵ.
• Có tiền sử đau tìm, cao huyết áp.
• Người đang điều trị bệnh gan.
• Tiền sử bị ung thư.

*/ Lưu ý: Với đối tượng cắt bỏ tử cung có thể áp dụng phương pháp HRT bằng việc dùng estrogen thông thường.

3. Sử dụng thuốc Tây y điều trị bốc hỏa

Nếu việc điều trị bốc hỏa bằng phương pháp thay thế HRT không phù hợp thì có thể đổi sang quá trình dùng thuốc để giảm tác động của triệu chứng. Thông thường, các bác sĩ sẽ kê một vài nhóm thuốc sau:

• Nhóm thuốc chống trầm cảm liều thấp.
• Thuốc điều trị huyết áp như Clonidine.
• Thuốc chống động kinh như Gabapentin.
• Thuốc dành riêng cho tình trạng bốc hỏa, Britorelle.
• Thuốc điều trị các cơn bốc hỏa với công thức được kết hợp giữa estrogen và bazedoxifene, điển hình có thuốc Duavee.

* Lưu ý: Không nên tự ý sử dụng thuốc, kể cả thuốc không kê đơn khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.

4. Điều trị bốc hỏa theo Đông y

Để điều trị bốc hỏa, nhiều người lựa chọn phương pháp đông y với ít tác dụng phụ nhưng thời gian điều trị kéo dài hơn và được điều chỉnh theo từng trường hợp khác nhau:

4.1 Bài thuốc điều trị tình trạng bốc hỏa nặng

Tác dụng: Hạ khí, mát gan, an thần và giúp thanh nhiệt giảm bốc hỏa trong người.

4.2. Bài thuốc giúp điều trị tình trạng bốc hỏa nhẹ

Thảo dược được lựa chọn cho đối tượng này gồm:

Kết hợp các loại thảo dược này với nhau sử dụng trong bài thuốc có công dụng hạ khí, giảm hỏa và an thần.

4.3. Bài thuốc cải thiện bốc hỏa, bổ thận lợi tiểu

5. Viên nội tiết nữ Ngự y mật phương - Đông y thế hệ 2