Bốc hỏa đổ mồ hôi đêm: Ứng phó bằng cách nào?

I. Bốc hỏa đổ mồ hôi đêm là gì?

Bốc hỏa đổ mồ hôi là một trong những triệu chứng thường gặp ở phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh. Theo thống kê từ nhiều báo cáo, thì có tới khoảng 75% phụ nữ giai đoạn mãn kinh gặp phải tình trạng bốc hỏa đổ mồ hôi đêm.

Mãn kinh là hiện tượng sinh lý bình thường của cơ thể, xảy ra như điều tất yếu trong cuộc đời của mỗi người phụ nữ. Độ tuổi mãn kinh thường nằm trong khoảng 45 -  55 tuổi, tiền mãn kinh xảy ra trước tuổi mãn kinh khoảng từ 2-5 năm. Trung bình các triệu chứng mãn kinh kéo dài từ 4 đến 5 năm nhưng có những trường hợp cũng kéo dài đến 10 - 15 năm. 

Bốc hỏa đổ mồ hôi đêm là tình trạng người cảm giác nóng phừng phừng, đột ngột bắt đầu từ phần thân trên bốc lên mặt sau đó lan ra toàn thân gây đổ mồ hôi nhiều, hay chứng tăng tiết mồ hôi liên quan đến những cơn bốc hỏa xảy ra vào ban đêm.

Phụ nữ bị chứng này thường bị đánh thức khỏi giấc ngủ, nhiều khi đổ mồ hôi ướt cả quần áo ngay cả lúc thời tiết đang mát mẻ.

Bốc hỏa đổ mồ hôi đêm là tình trạng người cảm giác nóng phừng phừng, đột ngột, đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm

II. Nguyên nhân bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm

Bốc hỏa đổ mồ hôi đêm theo phân tích từ các chuyên gia cho biết nguyên nhân chính là do cơ thể phản ứng với những thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mãn kinh - tiền mãn kinh. Giai đoạn này cơ thể bị rối loạn nội tiết tố xoay quanh tác động lớn từ thay đổi của bộ 3 hệ thống cơ quan quan trọng đó là: Buồng trứng, não bộ và tuyến yên. Bên cạnh đó cũng có những yếu tố khác gây bốc hỏa toát mồ hôi như: do stress quá mức, tác dụng phụ của thuốc, không gian sống...

1. Thay đổi nội tiết tố

Sự thay đổi đột ngột hay suy giảm các hormone nội tiết tố nữ như estrogen và progesterone làm rối loạn hoạt động của các cơ quan, tác động lên các hormone điều chỉnh nhiệt độ cơ thể khiến cơ thể tăng nhiệt độ, trở lên nóng bừng.

Vùng dưới đồi (não bộ) lúc này cho rằng cơ thể đang bị quá nóng, liền "ra lệnh" thực hiện cơ chế giải nhiệt. Mạch máu dưới da liền giãn ra, tăng tuần hoàn máu, máu được tim bơm nhanh hơn, tuyến mồ hôi vận hành hết tốc lực để đào thải mồ hôi mục đích giải nhiệt, làm mát cho cơ thể.

2. Tác dụng phụ của một số loại thuốc

Một vài loại thuốc mà chị em phụ nữ sử dụng cũng có thể là nguyên nhân gây ra bốc hỏa đổ mồ đêm, bao gồm: thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau opioid (sử dụng trong điều trị chấn thương, điều trị ung thư...), thuốc chống loãng xương... Đặc biệt những thuốc này nếu dùng cho phụ nữ đang trong giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh sẽ là một cộng hưởng khiến bốc hỏa và đổ mồ hôi trầm trọng hơn.

3. Bị căng thẳng, stress kéo dài

Có những giai đoạn trong cuộc sống, phụ nữ trở nên nhạy cảm với nhiều nỗi bận tâm như lo lắng cho con cái, công việc, đời sống gia đình. Khi bị tâm lý căng thẳng kéo dài một phần cũng gây rối loạn nội tiết, cảm xúc xáo trộn mất kiểm soát, nhịp tim sẽ đập nhanh dẫn đến các cơn bốc hỏa đổ mồ hôi.

4. Béo phì, thừa cân

Cân nặng dư thừa gây rối loạn chuyển hóa trao đổi chất bên trong cơ thể. Cộng thêm nếu lười vận động, tập luyện sẽ khiến tình trạng bốc hỏa đổ mồ hôi nặng thêm.

5. Thường xuyên ăn đồ ăn cay nóng

Chị em có thể nghiện những loaị đồ ăn cay nóng do được kích thích dịch vị cùng màu sắc hấp dẫn trong món ăn. Tuy nhiên đây cũng là một nguyên nhân dẫn đến bốc hỏa và đổ mồ hôi vào ban đêm. Những loại thực phẩm này gây nóng trong cơ thể và những đợt vã mồ hôi khó chịu.

6. Môi trường sống ngột ngạt, chật chội

Không gian sống, phòng ốc chật chội, bí bách khiến tâm trạng trở nên "nặng nề", bốc hỏa đồ mồ hôi vì thế mà cũng xuất hiện nhiều hơn.

Béo phì thừa cân là một trong những nguyên nhân dẫn tới bốc hỏa đổ mồ hôi vào ban đêm

>>> XEM THÊM: Cách kiểm soát hiệu quả các cơn bốc hỏa tiền mãn kinh

III. Triệu chứng bốc hỏa đổ mồ hôi do rối loạn nội tiết

Cần phân biệt đổ mồ hôi đêm do bốc hỏa với đổ mồ hôi là triệu chứng, biểu hiện của một số bệnh lý khác như:

• Rối loạn hormone cường giáp, u tủy thượng thận.
• Hội chứng Hyperhidrosis (tăng tiết mồ hôi).
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
• Chứng ngưng thở khi ngủ. 
• Hạ đường huyết.
• Mắc một số bệnh nhiễm trùng như viêm tủy xương, brucellosis, lao, HIV/AIDS…
• Ung thư hạch, bệnh bạch cầu.
• Suy tim sung huyết.
• Một số bệnh lý về thần kinh như chứng khó đọc, đột quỵ…

Bốc hỏa đổ mồ hôi đêm do mất cân bằng nội tiết tố ngoài cảm giác mặt đỏ nóng bừng đột ngột sau đó lan ra toàn thân, còn có thể đi kèm cùng một số triệu chứng khác bao gồm:

• Mồ hôi tiết đột ngột.
• Tâm trạng biến đổi thất thường, hay bồn chồn lo âu.
• Rối loạn giấc ngủ, mất ngủ.
• Nhịp tim tăng nhanh, cảm thấy tim đập mạnh trong lồng ngực.
• Cảm giác mệt mỏi, suy giảm trí nhớ, khó tập trung.
• Một số biểu hiện khác: Khô hạn âm đạo, giảm ham muốn, da khô sạm, xỉn màu, nám... 

Bốc hỏa đổ mồ hôi đêm ở nam giới cũng có những triệu chứng tương tự với nữ giới. Bốc hỏa mãn dục nam nguyên nhân là do suy giảm lượng testosterone trong cơ thể.

Mức độ bốc hỏa đổ mồ hôi là khác nhau với mỗi người. Có người chỉ thỉnh thoảng mới bị nhưng với một số người bốc hỏa mạnh đổ mồ hôi và mất ngủ thường xuyên dẫn tới ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và tâm sinh lý.

Rối loạn nội tiết tố gây bốc hỏa đổ mồ hôi kèm theo triệu chứng bồn chồn, lo âu, tim đập nhanh...

>>> XEM THÊM: Ăn gì để giảm bốc hỏa tiền mãn kinh? TOP 7+ thực phẩm giúp giảm bốc hỏa nhanh chóng

IV. Các phương pháp điều trị bốc hỏa đổ mồ hôi

Phương pháp điều trị bốc hỏa đổ mồ hôi đêm thường sẽ dựa trên nguyên nhân gây ra. Theo đó các phương pháp được áp dụng gồm có:

1. Thay đổi chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, đồng thời giúp duy trì hiệu quả ổn định nồng độ của 2 hormone nội tiết tố là estrogen và progesterone. Nên ăn chế độ ăn giàu chất xơ, rau xanh, trái cây, vitamin, khoáng chất cần thiết cho cơ thể.

Bên cạnh đó, cần tránh xa món ăn kích hoạt bốc hỏa đổ mồ hôi nặng thêm như: Đồ ăn cay, nóng, hút thuốc lá, hút khói thuốc lá thụ động, bia, rượu, đồ uống có chứa caffeine...

2. Thay đổi thói quen sinh hoạt

Lời khuyên từ các chuyên gia cho biết việc tuân theo một lối sống lành mạnh sẽ giúp ích rất nhiều cho ngăn ngừa và điều trị các triệu chứng bốc hỏa đổ mồ hôi đêm trước khi phải sử dụng đến thuốc. 

Thiết lập những thói quen sinh hoạt hữu ích, lành mạnh khoa học

• Giảm căng thẳng như thư giãn bằng cách thiền hay tập yoga sẽ làm giảm hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, vốn bị tăng hoạt hóa bởi sự tăng giảm bất thường của nội tiết tố. Cách này vừa giúp nâng cao sức khỏe, vừa hạn chế cơn bốc hỏa. Cần lưu ý hạn chế vận động quá nặng trước khi đi ngủ.
• Tắm nước mát hoặc nhâm nhi một cốc nước mát.
• Mặc quần áo mỏng và thoáng mát.
• Sử dụng quạt đầu giường hoặc điều chỉnh điều hòa làm mát trước khi đi ngủ.

Tránh xa các yếu tố kích hoạt bốc hỏa đổ mồ hôi 

• Chăn hoặc ga trải giường quá bí, chất liệu gây nóng và khó thoát mồ hôi.
• Nằm trong căn phòng quá kín và ấm áp.
• Không cân bằng được tâm trạng, luôn bị căng thẳng quá mức.

Những thói quen sinh hoạt lành mạnh khoa học như thiền yoga giúp giảm tần suất bốc hỏa đổ mồ hôi

2. Sử dụng thảo dược

Thực tế liệu pháp này đã hiệu quả ở một số phụ nữ và nhận thấy nó thực sự hữu ích. Tuy nhiên thì có rất ít nghiên cứu cho thấy hiệu quả của thảo dược đối với việc cải thiện cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm. Bên cạnh đó, một số loại thảo dược có thể tương tác với thuốc Tây y khác vì thế trước khi sử dụng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Tuy nhiên, nếu bạn muốn dùng thử các loại thảo dược có thể tham khảo chọn các loại thảo dược hoặc thảo dược có chứa chất sau:

• Mầm đậu nành: Một số nghiên cứu đã chứng minh đậu nành có công dụng giảm tần suất xuất hiện các cơn bốc hỏa đổ mồ hôi. Sử dụng trong chế độ ăn mỗi ngày, một hoặc hai khẩu phần đậu nành.
• Phytoestrogen: Nhiều nghiên cứu cho thấy hợp chất thực vật có đặc tính tương tự estrogen này có tác dụng làm giảm tần suất bốc hỏa mà không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Acid fukinolic: là hoạt chất có trong cây Black cohosh cũng có đặc tính tương tự estrogen làm giảm tần suất bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm.
• Hoa anh thảo hoặc tinh dầu hoa anh thảo: Dùng vào buổi tối có tác dụng điều trị cơn bốc hỏa đổ mồ hôi đêm (tuy nhiên nó có thể có tác dụng phụ như gây buồn nôn, tiêu chảy và không nên dùng cho những người đang sử dụng một số loại thuốc tương tác với loại thảo dược này, chẳng hạn như thuốc làm loãng máu)
• Hạt lanh hoặc dầu hạt lanh với đặc điểm giàu omega-3, chất xơ và chất chống oxy hóa có tác dụng làm dịu nhanh và giảm cơn bốc hỏa thời kỳ mãn kinh.

Thực phẩm Phytoestrogen có đặc tính tương tự estrogen tác dụng làm giảm tần suất bốc hỏa hiệu quả

3. Tây y điều trị bốc hỏa đổ mồ hôi đêm

Đối với tình trạng bốc hỏa đổ mồ hôi xảy ra dữ dội và có ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống thì bạn nên đến gặp bác sĩ. Một số liệu pháp mà bác sĩ có thể áp dụng:

3.1. Liệu pháp thay thế hormone (HRT)

Tùy thuộc vào cơ địa từng người, mức độ bốc hỏa và yếu tố nguy cơ liên quan mà bác sĩ sẽ kê liều hormone phù hợp để đạt hiệu quả tối đa mà hạn chế tối thiểu tác dụng phụ. Liệu pháp này không được khuyến nghị ở phụ nữ mắc các loại ung thư nhạy cảm với hormone như ung thư vú vì sẽ làm khối u phát triển và không khuyến nghị với phụ nữ đã có cục máu đông.

3.2. Một số loại thuốc khác

Khi điều trị hoặc giảm các triệu chứng khó chịu của bốc hỏa đổ mồ hôi đêm, bác sĩ có thể đề xuất bạn một số loại thuốc dưới đây:

• Gabapentin(Neurontin) là thuốc chống động kinh sử dụng để điều trị bệnh động kinh, đau dây thần kinh và chứng đau nửa đầu nhưng thuốc này cũng có tác dụng giảm các cơn bốc hỏa.
• Clonidine (Kapvay) là một loại thuốc chống tăng huyết áp có thể làm giảm các cơn bốc hỏa.
• Paroxetine (Paxil) và Venlafaxine (Efexor XR) là thuốc chống trầm cảm có thể giúp giảm các cơn bốc hỏa.
• Thuốc ngủ không giúp giảm bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm nhưng sẽ giúp bạn ngủ ngon giấc và không bị đánh thức bởi các triệu chứng khó chịu.

4. Sử dụng Đông y điều trị bốc hỏa đổ mồ hôi đêm

Có nhiều bài thuốc Đông y được sử dụng để điều trị bốc hỏa đổ mồ hôi đêm, bạn có thể  tham khảo 2 bài thuốc dưới đây áp dụng cho những người bị chứng bốc hỏa hành hạ với tần suất thường xuyên, đổ mồ hôi đêm nhiều, gián đoạn giấc ngủ hay bị mất ngủ, thấy bức bách ở lồng ngực…

4.1. Bài thuốc số 1

Nguyên liệu gồm có: 

• Trinh nữ, Bạch biển đậu (sao vàng), Rau má, Ích mẫu, Lá vông: mỗi loại 16g.
• Phòng sâm, Hoàng cầm, Bạch thược, Chi tử, Cam thảo, Đương quy: mỗi loại 12g.
• Bạch linh, Bán hạ chế, Trần bì, Nhân trần: mỗi loại 10g.

Cách làm:

Đem nguyên liệu đun sắc với nước.

Sử dụng 1 thang mỗi ngày chia làm 3 để sắc và uống vào sáng, chiều và tối.

4.2. Bài thuốc số 2 

Nguyên liệu gồm có:  

• Cam thảo đất, Táo nhân (sao đen): mỗi loại 16g.
• Thục địa, Hoàng kỳ, Ích mẫu, Đương quy: mỗi loại 12g.
• Hoàng bá, Bán hạ, Bạch linh, Hậu phác, Hoàng liên: mỗi loại 10g.

Cách làm:

Đem nguyên liệu đun sắc với nước.

Sử dụng 1 thang mỗi ngày chia làm 3 để sắc và uống vào sáng, chiều và tối.

4.3. Sử dụng viên uống nội tiết tố nữ Ngự y mật phương

Các bài thuốc Đông y trị bốc hỏa đổ mồ hôi đêm trên thực tế có khả năng chữa trị hiệu quả và hạn chế được các tác dụng phụ nếu các loại thảo dược được kết hợp đúng cách cùng lúc.