Đau nửa đầu là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng & cách điều trị

I - Tổng quan về tình trạng đau nửa đầu

Đau nửa đầu là tình trạng xuất hiện những cơn đau nhói hoặc đau âm ỉ ở một bên đầu, thường diễn ra đột ngột và kết thúc nhanh chóng, nhưng cũng có thể kéo dài liên tục tới vài ngày. Khi người bệnh cố gắng vận động mạnh, cơn đau sẽ trở nên nặng hơn theo mỗi nhịp đập của mạch. Đôi khi cơn đau đầu còn kèm theo cảm giác buồn nôn, nôn mửa và nhiều biểu hiện khác.

Tình trạng đau đầu này có thể xảy ra ở bất cứ ai, nhưng vẫn hay gặp nhiều hơn ở phụ nữ. Hầu hết nguyên nhân gây đau nửa đầu đều không gây nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển thành mạn tính. Lúc này tần suất cơn đau sẽ trở nên thường xuyên hơn, tính chất cơn đau cũng nghiêm trọng hơn.

Những thông tin cần biết về tình trạng đau nửa đầu

II - Những triệu chứng thường gặp khi bị đau nửa đầu

• Cơn đau ban đầu thường chỉ xuất hiện ở một bên đầu.
• Đau nhiều hơn theo mạch đập hoặc ở vị trí mạch máu đi qua.
• Mức độ đau đầu từ nhẹ cho tới nặng, thậm chí đau dữ dội.
• Cường độ đau có thể tăng dần hoặc giảm dần, sau đó có thể đau trở lại trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày.
• Xuất hiện cảm giác nhạy cảm (nhất là với các âm thanh chói, ánh sáng mạnh, mùi hương lạ).

III - Đau nửa đầu là dấu hiệu của bệnh gì?

Triệu chứng đau nửa đầu phần lớn là dấu hiệu của hai chứng bệnh lý đau đầu là đau đầu migraine và đau đầu chùm. Trong đó, đau nửa đầu migraine chiếm tỷ lệ lớn hơn ở những người bị đau nửa đầu, trong khi chứng đau đầu chùm thường là loại hiếm gặp.

1. Đau nửa đầu migraine

Đau nửa đầu migraine thuộc nhóm bệnh đau đầu nguyên phát, gây nhức đầu theo mạch đập và hay xuất hiện ở một nửa bên đầu. Thanh thiếu niên là những đối tượng có tỷ lệ mắc chứng bệnh này cao nhất. Ngoài ra tỷ lệ mắc ở phụ nữ cao gấp 2 lần so với nam giới. Bệnh có xu hướng giảm về tần suất và mức độ sau tuổi 50.

2. Đau đầu chùm

Chứng đau đầu chùm (đau đầu chuỗi) thường hiếm gặp hơn nhiều so với đau đầu migraine. Tuy nhiên, khi mắc phải bệnh lý này, người bệnh có thể trải qua những triệu chứng đau nửa đầu cực kỳ dữ dội, kèm với đó là đau nhức tại vị trí quanh mắt hoặc hốc mắt cùng bên. Cơn đau còn gây cảm giác như xuyên thấu, có thể lan tới khu vực vùng trán hoặc thái dương, đi kèm là biểu hiện đồ mồ hôi, nhạy cảm với ánh sáng.

IV - Những nguyên nhân kích thích gây đau nửa đầu

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến triệu chứng đau một nửa bên đầu, trong đó chủ yếu là do thiếu máu lên não, căng thẳng, rối loạn nội tiết, thực phẩm, thời tiết, thiếu ngủ…

1. Thiếu máu lên não

Thiếu máu lên não là nguyên nhân phổ biến bậc nhất gây ra chứng đau nửa đầu. Ngoại trừ các trường hợp do chấn thương đầu, viêm xoang, huyết áp cao, tác dụng phụ của thuốc, do tâm lý… thì 90% các trường hợp hay bị đau nửa đầu không rõ nguyên nhân là do tình trạng thiếu máu não.

2. Căng thẳng thần kinh, stress

Căng thẳng thần kinh, stress quá mức cũng là yếu tố gây đau nửa đầu mà nhiều người gặp phải. Áp lực, mệt mỏi, cảm xúc tiêu cực do các vấn đề gặp phải trong đời sống có thể làm hệ thần kinh bị căng thẳng, từ đó dẫn đến tình trạng đau nửa đầu.

Tâm lý căng thẳng, stress có thể dẫn tới hiện tương đau nửa đầu

3. Thiếu ngủ, mất ngủ

Những vấn đề như mất ngủ, ngủ không sâu giấc, hay tỉnh dậy giữa đêm, nghiến răng trong lúc ngủ hoặc ngủ với tâm trạng lo lắng, buồn phiền, sử dụng thuốc, rượu bia trước khi ngủ đều có thể là tác nhân nguy cơ cao gây đau nửa đầu. Các yếu tố này khiến chất lượng giấc ngủ bị suy giảm, sự phục hồi của cơ thể cũng không tròn vẹn nên dễ sinh ra mệt mỏi và đau đầu.

Đau nửa đầu đa phần đều có sự liên quan tới các vấn đề giấc ngủ

4. Rối loạn nội tiết tố

Nội tiết tố chính là tác nhân chính gây ra tình trạng đau đầu ở phụ nữ. Trung bình cứ 10 người thì có tới 6 người bị đau nửa đầu trong kỳ kinh nguyệt. Lý do là bởi sự suy giảm nồng độ estrogen và progesterone trong máu để kích thích niêm mạc tử cung bong ra. Ngoài ra, sự thay đổi nội tiết tố ở thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh, sử dụng thuốc tránh thai với tần suất không duy trì cũng có thể gây đau nhức nửa đầu.

5. Ăn phải thực phẩm kích ứng

Có rất nhiều người bị đau đầu do thực phẩm do bị kích ứng với các chất có trong những loại đồ ăn này. Một số loại đồ ăn có thể gây đau nửa đầu bao gồm:

• Socola.
• Phomai.
• Thịt chế biến sẵn.
• Sữa chua.
• Hành tây.
• Nội tạng động vật.
• Các loại hạt.
• Thực phẩm lên men, muối chua.
• Thực phẩm chứa bột ngọt, chất tạo màu, chất tạo vị.

Ăn nhiều thực phẩm chứa tyramine, đồ hộp, thịt chế biến sẵn có thể gây đau nửa đầu

6. Do âm thanh lớn hoặc ánh sáng chói

Đôi khi chỉ một âm thanh lớn, ánh sáng mạnh, mùi hôi cũng có thể là yếu tố kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm những cơn đau nửa đầu, nhất là những người nhạy cảm.

7. Do nhạy cảm với thời tiết

Triệu chứng đau đầu cũng xuất hiện khi thời tiết thay đổi thất thường, độ ẩm, nhiệt độ tăng/giảm đột ngột, tiếp xúc với ánh sáng mặt trời cường độ cao, áp suất khí quyển giảm. Hiện tượng đau nửa đầu do đó cũng thường gặp nhiều hơn vào thời điểm giao mùa hoặc những ngày nắng gắt, giá rét.

Xem thêm: Đau đầu do thay đổi thời tiết

8. Do uống rượu bia, cà phê, đồ uống kích thích

Có thể bạn không tin, nhưng chế độ ăn uống thực sự có ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và có khả năng khiến bạn xây xẩm mặt mày vì những cơn đau nửa đầu. Một số loại đồ uống có khả năng gây ra tình trạng này như:

• Rượu, bia.
• Cà phê.
• Trà.
• Đồ uống chứa nhiều đường hóa học, chất tạo màu, chất làm ngọt nhân tạo.
• Đồ uống từ socola, sữa chua, sữa lên men.

Cơn đau đầu thường xuất hiện trong vòng 20 phút và diễn biến nặng hơn trong 12 - 24h tiếp theo kể từ lúc tiêu thụ thực phẩm, đồ uống.

Rượu bia, cà phê, trà là những loại đồ uống kích hoạt triệu chứng đau nửa đầu

9. Do vận động mạnh

Một số người cảm thấy chóng mặt, đau một bên đầu khi chơi thể thao hoặc vận động mạnh. Nguyên nhân là bởi sự thay đổi đột ngột áp lực lên não, thiếu oxy lên não tạm thời (khi luyện tập cường độ cao), đổ nhiều mồ hôi gây mất nước, không cung cấp đủ chất điện giải cho máu... Nếu cơn đau trầm trọng kèm theo nói khó, mất khả năng cử động tay chân, hoa mắt… thì rất có thể là dấu hiệu của vỡ mạch máu não, thường thấy ở những người có hình dạng mạch máu bất thường.

10. Tác động từ thuốc giảm đau

Đau nửa đầu là một trong những tác dụng phụ thường gặp khi lạm dụng thuốc giảm đau hoặc do tác động từ một loại thuốc điều trị khác. Sử dụng thuốc ngay cả khi cơn đau đầu chỉ ở mức độ nhẹ thường xuyên có thể gây "nhờn thuốc", thậm chí là phản ứng ngược gây đau đầu mạnh hơn cả lúc đầu.

V - Hiện tượng đau nửa đầu có nguy hiểm không?

Triệu chứng này nhìn chung khá lành tính, tuy nhiên nếu bạn bị đau nửa đầu thường xuyên, gia tăng về mức độ và kèm theo các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, ói mửa... thì sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến công việc và đời sống sinh hoạt thường ngày của người bệnh. Trong nhiều trường hợp, bệnh đau nửa đầu còn gây suy giảm trí nhớ, mất tập trung, liệt một phần cơ thể, giảm khả năng lao động. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ phải đối mặt với một bệnh lý đặc biệt nguy hiểm như:

• Đột quỵ.
• Tắc mạch máu não.
• U não.
• Động kinh.
• Suy thoái võng mạc, mù lòa.
• Suy giảm chức năng hệ tim mạch.
• Trầm cảm.

Xem thêm: Các cơn đau đầu báo hiệu bệnh nguy hiểm

Tình trạng đau nửa đầu kéo dài có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm

Khi xuất hiện ít nhất một trong những triệu chứng dưới đây, bạn hãy lập tức đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời:

• Cơn đau diễn ra thường xuyên hơn, mức độ đau tăng lên sau mỗi đợt đau.
• Thời gian mỗi đợt đau kéo dài hơn 15 ngày/tháng.
• Đau đầu đi kèm co giật, song thị, co cứng cơ cổ, sốt cao, buồn nôn, nôn mửa, tê liệt nửa người, khó nói.
• Đau sau chấn thương vùng đầu.
• Đau nặng hơn khi gắng sức, thay đổi tư thế đột ngột, ho.
• Đau khởi phát sau tuổi 50.

VI - Phương pháp chẩn đoán bệnh đau nửa đầu

Việc chẩn đoán và phát hiện sớm đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát của chứng đau nửa đầu. Để xác định loại đau đầu mà người bệnh mắc phải, bác sĩ sẽ dựa trên tiền sử bệnh, các triệu chứng hiện tại và thực hiện một số xét nghiệm liên quan để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra cơn đau. Bác sĩ sẽ thu thập thông tin về tiền sử bệnh lý, như thời gian, tần suất và mô tả chi tiết về triệu chứng cơn đau để đưa ra phác đồ điều trị hợp lý.

Để loại trừ các nguyên nhân khác, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm như xét nghiệm máu, siêu âm hoặc cận cảnh não. Điều này giúp xác định rõ hơn về tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân và loại trừ các tác nhân khác gây ra cơn đau nửa đầu. Ở nước ta, hai phương pháp giúp chẩn đoán phổ biến nhất đó là chụp cộng hưởng từ và chụp cắt lớp.

• Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một phương pháp tái tạo hình ảnh chi tiết về não và các mạch máu bằng sóng từ trường. Bằng cách này, bác sĩ có thể xem xét tình trạng của não, kiểm tra có sự tồn tại của khối u, chảy máu, tắc nghẽn mạch máu hoặc các bất thường khác trong hệ thống thần kinh.
• Chụp cắt lớp (CT) cũng là một phương pháp hình ảnh, sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh cắt ngang chi tiết của não. Phương pháp này giúp xác định các khối u, viêm nhiễm, tổn thương, tình trạng tắc nghẽn mạch máu và chảy máu trong não. Kết quả của chụp CT cung cấp thông tin về cấu trúc và hình dạng của não, từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán và đánh giá các vấn đề liên quan đến bệnh.

VII - Những cách điều trị đau nửa đầu hiệu quả nhất tại nhà

Việc điều trị dứt điểm chứng đau nửa đầu thường rất khó để thực hiện. Nhưng để hạn chế tối đa ảnh hưởng mà chúng gây ra cho sức khỏe, bạn hãy áp dụng một số phương pháp dưới đây:

1. Sử dụng mẹo chữa đau nửa đầu nhanh chóng

• Chườm đá lạnh: Bọc vài viên đá trong khăn rồi đặt lên vùng đầu bị đau sẽ giúp các mạch máu lưu thông dễ dàng hơn, giảm đau đầu hiệu quả.
• Chườm khăn ấm: Tương tự với chườm đá lạnh, bạn dùng túi chườm nóng hoặc khăn ấm đặt trực tiếp lên khu vực bị đau. Đây là cách giảm đau hữu hiệu đối với những người bị đau nửa đầu do căng thẳng, lo âu.
• Nghỉ ngơi nơi yên tĩnh, tránh ánh sáng: Một không gian riêng tư, không có tiếng ồn hoặc ánh sáng mạnh sẽ giúp bệnh nhân có cảm giác thư giãn, thoải mái hơn.
• Hạn chế nơi nắng, nóng: Nhiệt độ luôn mát mẻ, phù hợp với thân nhiệt không chỉ giúp đảm bảo sức khỏe của người bệnh mà còn loại bỏ tác nhân gây ra những cơn đau nửa đầu hiệu quả. Bạn nên tránh đứng quá lâu tại những nơi có ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp, đội mũ, che ô, bổ sung đủ nước cho cơ thể.
• Ngồi thiền: Hoạt động này sẽ kích thích cơ thể sản sinh dopamine, serotonin và melatonin giúp điều hòa cảm xúc, giảm stress và tăng chất lượng giấc ngủ.
• Massage da đầu: Biện pháp này cũng giúp gia tăng lượng serotonin hiệu quả, duy trì tâm trạng ổn định, điều chỉnh chu kỳ thức - ngủ, cải thiện chứng đau nửa đầu rất tốt.

Xem thêm: Cách trị đau nửa đầu bằng dân gian

Chườm khăn ấm hoặc khăn lạnh để giảm nhức nửa đầu

2. Áp dụng phương pháp châm cứu

Nếu các phương pháp trên không có nhiều hiệu quả trong việc chữa bệnh đau nửa đầu, bạn có thể thử liệu pháp châm cứu. Bằng cách tác động vào các dây thần kinh trên cơ thể, kim châm sẽ kích hoạt cơ chế sản sinh hormone nội sinh giúp bệnh nhân bớt đau đớn và cảm thấy thoải mái hơn. Châm cứu có thể thực hiện 1 - 2 lần/tuần trong 2 tuần, giảm xuống 1 lần/tuần trong 8 tuần tiếp theo và duy trì với tần suất 2 tuần/lần.

3. Bấm huyệt trị đau nửa đầu

Một số huyệt đạo trên cơ thể khi được kích hoạt sẽ thúc đẩy quá trình lưu thông máu tốt hơn, giảm đau nhức đầu hiệu quả. Tùy theo vị trí đau mà bạn thực hiện tác động lên các huyệt tương ứng như sau:

• Khi bị đau nửa đầu vùng trán: Day mạnh vào huyệt Ấn Đường, chích lể bằng kim và nặn một chút máu. Day huyệt Đầu Duy và huyệt Giải Khê để tăng tuần hoàn máu não.
• Khi bị đau nửa đầu sau gáy: Day các huyệt Phong Trì, Bách Hội, Côn Lôn, Hậu Khê để điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh, tăng cường máu lên não và cải thiện những cơn đau đầu mạn tính.
• Khi bị đau nửa đầu bên trái hoặc phải: Day các huyệt Thái Dương, Phong Trì, Túc Lâm Khấp, Dương Phụ,Tứ Thần Thông và Bách Hội để giãn cơ, giảm áp lực lên hệ thần kinh, giải tỏa căng thẳng, lưu thông khí huyết tốt, cải thiện trí nhớ và trị đau đầu.

VIII - Đau nửa đầu uống thuốc gì?

1. Thuốc giảm đau không kê đơn

Nhóm thuốc không kê đơn trị đau nửa đầu có thể mua từ những tiệm thuốc, cơ sở y tế để giảm cơn đau một cách nhanh chóng. Có thể kể tới một số cái tên tiêu biểu như Paracetamol, Ibuprofen, Naproxen, Aspirin…

2. Thuốc kê đơn

Thuốc kê đơn điều trị là những loại thuốc được bác sĩ kê đơn cho bạn, sau khi đã nắm rõ được triệu chứng và xác định được đúng loại bệnh đau nửa đầu mà bạn gặp phải. Một số loại thuốc kê đơn thường được dùng như ergotamines, triptans hoặc indomethacin, gabapentin và lithium...

Người bệnh cần được bác sĩ kê đơn thuốc, không nên tự ý sử dụng

3. Bài thuốc Đông y trị đau nửa đầu

Khi bị đau nửa đầu, bạn có thể áp dụng các bài thuốc từ Đông y để khử phong trừ đàm, kết hợp massage đầu, cổ, gáy và thái dương.

Bài thuốc 1:

• Nguyên liệu: xuyên khung 30g, bạch thược 15g, bạch giới tử 10g, hương phụ 6g, cam thảo, sài hồ, uất lý nhân mỗi vị 3g.
• Cách dùng: Uống ngày 1 thang. Duy trì trong 3 ngày.

Bài thuốc 2:

• Nguyên liệu: hoàng cầm 12g, bạch chỉ, độc hoạt, thương truật, xuyên khung, phòng phong, đương quy, mạch môn, đương quy mỗi vị 10g, mạn kinh tử, cúc hoa mỗi vị 6g, can khương, cam thảo, tế tân mỗi vị 4g.
• Cách dùng: Uống ngày 1 thang.

4. Viên uống Ngự y mật phương 5 - Đông y thế hệ 2

Vì máu lưu thông đến não kém là nguyên nhân chủ yếu gây đau đầu nên hướng mới khắc phục hiệu quả nhất chính là hoạt huyết Đông y tăng cường mạnh mẽ máu lên não. Máu lưu thông tốt sẽ làm hết hoặc giảm hẳn hầu hết các dạng đau đầu, trong đó có đau nửa đầu.

Nhưng không phải cứ uống thuốc Đông y là có hiệu quả. Thị trường thuốc Đông y thời điểm hiện tại đang tràn lan các sản phẩm không rõ nguồn gốc chứ chưa nói về công dụng. Chỉ sản phẩm đạt chuẩn Đông y thế hệ 2, được sản xuất theo công thức Ngự Y Mật Phương mới hiệu quả thực sự, thậm chí vượt trội tân dược trong nhiều trường hợp.

Viên trị đau đầu, đau nửa đầu Ngự y mật phương 5

IX - Cách phòng tránh hiện tượng đau nửa đầu

Để những cơn đau nhức nửa đầu dữ dội không còn là ác mộng với bạn, hãy ghi nhớ một số điều sau đây:

• Tuyệt đối không sử dụng các loại thực phẩm và đồ uống có nguy cơ gây đau nửa đầu.
• Bổ sung đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể.
• Hạn chế bỏ bữa.
• Ngủ đủ giấc, không thức muộn.
• Tránh dùng đồ điện tử như điện thoại máy tính ngay trước khi đi ngủ.
• Không hút thuốc lá hoặc sử dụng các chất kích thích.
• Giữ tâm trạng vui vẻ, lạc quan, không làm việc quá sức.
• Thư giãn đầu óc bằng cách tập yoga và thiền định.
• Mặc trang phục rộng rãi, thoải mái.
• Tập thể dục thể thao thường xuyên.
• Không lạm dụng thuốc giảm đau khi chưa có sự tư vấn của bác sĩ.

Rèn luyện sức khỏe để hạn chế gặp phải triệu chứng đau nửa đầu

Đau nửa đầu là chứng bệnh không hiếm gặp trong đời sống hiện đại. Bệnh có nguồn gốc từ nhiều tác nhân khác nhau, đi kèm với các triệu chứng bệnh lý có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người bệnh. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể học cách kiểm soát và hạn chế tối đa tác động của bệnh.